ສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ ສ້າງຕັ້ງມາໄດ້ 3 ປີ ຢູ່ທີ່ເມືອງແປກ. ໃນນັ້ນມີນັກກິລາທັງໝົດ 50 ຄົນ ຍິງ 20 ຄົນ. ສ່ວນຫຼາຍນັກກິລາໃນສະໂມສອນແມ່ນນັກກິລາທີ່ຮຽນຈົບມາຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back. ນອກຈາກນີ້ການເຂົ້າມາຮ່ວມຫຼີ້ນໃນສະໂມສອນກໍ່ສາມາດວາງແຜນການຊ້ອມໃຫ້ເກັ່ງ ແລະ ອອກໄປການແຂ່ງຂັນຕ່າງປະເທດ. ໃນກໍລະນີສຶກສານີ້ແມ່ນເຮົາມີນັກກິລາສອງຄົນທີ່ເປັນຕົວແທນສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ ໄດ້ເລົ່າເຖິງຄວາມເປັນມາ ແລະ ຄວາມສົນໃຈຂອງພວກເຂົາໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ໃນສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ.
ນາງ ຊີ ວ່າ ອາຍຸ 17 ປີ ເປັນໜຶ່ງໃນນັກກິລາສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ ເຊິ່ງແມ່ນນັກກິລາທີ່ເຄີຍເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ມາກ່ອນ. ລາວໄດ້ເລີ່ມຫຼີ້ນຣັກບີ້ມາແຕ່ປີ 2015 ຈົນມາຮອດປະຈຸບັນ ເຊິ່ງລາວເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ເປັນເວລາສອງປີ ແລ້ວກໍ່ໄດ້ມາຫຼີ້ນຣັກບີ້ໃນສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ ເປັນເວລາສາມປີແລ້ວ.
ຊີວ່າເລົ່າເຖິງປະສົບການທີ່ເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ຍ້ອນວ່າລາວຢາກຮຽນຮູ້ທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ທັກສະຊີວິດ “ຂ້ອຍໄດ້ຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ແບບດືງສາຍແທັກ ແລະ ໄດ້ຮຽນຮູ້ສິ່ງໃໝ່ໆຄືກິດຈະກຳທັກສະຊີວີດທີ່ມີບົດບາດຍີງຊາຍ, ວາງແຜນອະນາຄົດ ແລະ ສຸຂະພາບແຂງແຮງ. ເຊິ່ງການຮຽນກ່ຽວກັບບົດບາດຍິງຊາຍແມ່ນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້ເຖິງສິດທິສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງຊາຍໃນການຫຼີ້ນກິລາ. ເຊິ່ງມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍໝັ້ນໃຈທີ່ຈະເວົ້າກັບຄົນທີ່ເຂົາເວົ້າບໍ່ດີ ຫຼື ມັນບໍ່ຖືກຕົວຢ່າງວ່າມີໝູ່ຜູ້ຊາຍບອກວ່າຜູ້ຍີງບໍ່ມີແຮງ ບໍ່ຕ້ອງໄປຫຼີ້ນກິລາ ແຕ່ຂ້ອຍສາມາດເວົ້າໃຫ້ໝູ່ຜູ້ນັ້ນວ່າທຸກຄົນມີສີດທີ່ຈະຫຼີ້ນກິລາໄດ້.
ຕອນນີ້ແມ່ນລາວກໍ່ຕັ້ງໃຈຊ້ອມທັກສະຣັກບີ້ສະໂມສອນເພື່ອຫຼີ້ນໃຫ້ເກັ່ງ ແລະ ລາວກໍ່ມີການຕັ້ງເປົ້າໝາຍວ່າຕັ້ງໃຈຊ້ອມເພື່ອສາມາດເຂົ້າຫຼີ້ນທີມຊາດໃນອະນາຄົດໄດ້.
ສຳລັບການເຂົ້າຝືກຊ້ອມກັບສະໂມສອນຊຽງຂວາງແມ່ນຊີວ່າຄິດວ່າ “ມັນແມ່ນສື່ງສຳຄັນທີ່ຂ້ອຍໄດ້ຝືກຊ້ອນຫຼີ້ນຣັກບີ້ແບບປະທະ ເພາະມັນຈະເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີໝູ່ເພື່ອນຫຼາຍເພີ່ນຂື້ນອີກ. ອີກຢ່າງແມ່ນຈະໄດ້ມີໂອກາດອອກໄປການແຂ່ງຂັນຕ່າງແຂວງ ຫຼື ຕ່າງປະເທດກໍ່ມີເຊັ່ນ: ການເຂົ້າຮ່ວມງານແຂ່ງຂັນວຽງຈັນນາໆຊາດທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ມັນເປັນການແຂ່ງຂັນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນລາວ ແລະ ຂ້ອຍພູມໃຈຫຼາຍທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການແຂ່ງຂັນນີ້.”
ແຕ່ໃນປັດຈຸບັນນີ້ນັກກີລາຍິງຢູ່ໃນສະໂມສອນຊຽງຂວາງແມ່ນເລີ່ມມີໜ້ອຍລົງ ແລະ ນີ້ກໍ່ກຳລັງເປັນສິ່ງທ້າທາຍທີ່ສະໂມສອນຊຽງຂວາງກຳລັງພົບຢູ່. ຊີວ່າກໍ່ໄດ້ມີຄຳຄິດເຫັນກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້ວ່າ “ຜູ້ຍິງຫຼາຍຄົນຍັງມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບການຝຶກຊ້ອມແມ່ນຕ້ອງຕາກແດດ ແລະ ຢ້ານຜິວເສຍ ເພາະບາງຄົນຄິດວ່າການມີຜິວດຳແມ່ນບໍ່ງາມ. ອີກຢ່າງໜຶ່ງຄືຢ້ານພໍ່ແມ່ບໍ່ຢາກໃຫ້ລູກຕົນເອງຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ ເພາະວ່າຕາມປະເພນີລູກສາວຕ້ອງແມ່ນຜູ້ທີ່ຮັບຜິດຊອບໃນການເຮັດວຽກເຮືອນ, ແຕ່ງຢູ່ແຕ່ງກີນໃນຄອບຄົວຍ້ອນແນວນັ້ນພໍ່ແມ່ຈື່ງບໍ່ຍາກໃຫ້ລູກເຂົາມາຫຼີ້ນກີລາຮັກບີ້. ແຕ່ຂ້ອຍເຫັນວ່ານີ້ເປັນພຽງສິ່ງທີ່ຄິດຂື້ນມາເອງເທົ່ານັ້ນ ເພາະຂ້ອຍກໍ່ຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ມາ 5 ປີ ກໍ່ບໍ່ໄດ້ມີຜິວດຳຫຍັງ ແລະ ຄຳເວົ້າທີ່ວ່າຫຼີ້ນກີລາຣັກບີ້ແລ້ວບໍ່ມີລູກມັນເປັນໄປບໍ່ໄດ້ຕົວຢ່າງຄື: ເອື້ອຍເລົາຄ້າງລາວກໍ່ຫຼີ້ນຣັກບີ້ຕຳມາໄດ້ຫຼາຍປີ, ໄປຕ່າງປະເທດຫຼາຍບ່ອນ ແລະ ກໍໄດ້ສ້າງຄອບຄົວ ແຖມມີລູກທີ່ກຳລັງເປັນຕາຮັກ. ອີກຢ່າງຄົນທີ່ຢູ່ໃນບ້າຍຂ້ອຍ ເຂົາເຈົ້າບໍ່ໄດ້ຫຼີ້ນກີລາ ເຂົາເຈົ້າກໍ່ຍັງບໍ່ມີລູກ ມັນຂື້ນກັບສະພາບຮ່າງກາຍຂອງແຕ່ລະຄົນ ບໍ່ໄດ້ກ່ຽວກັບການຫຼີ້ນກິລາ.” ການຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ ກໍ່ເປັນກິລາປະເພດໜຶ່ງທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ຮ່າງກາຍມີຄວາມແຂງແຮງ ແລະ ໃຜກໍ່ຫຼີ້ນໄດ້. ການທີ່ວ່າມາຫຼີ້ນຣັກບີ້ແລ້ວບໍ່ມີລູກ ແມ່ນເປັນພຽງຄວາມເຊື່ອຂອງບຸກຄົນເທົ່ານັ້ນ ເພາະວ່າສຸຂະພາບ ຫຼື ຮ່າງກາຍຂອງແຕ່ລະຄົນແມ່ນບໍ່ຄືກັນ. ສະນັ້ນສາເຫດທີ່ບໍ່ມີລູກແມ່ນບໍ່ກ່ຽວກັບການຫຼີ້ນກິລາ ແຕ່ເປັນສະພາບຮ່າງກາຍຂອງບຸກຄົນ. ອີກຢ່າງໜຶ່ງຄວາມງາມຂອງຄົນເຮົາບໍ່ໄດ້ຈຳກັດຢຸ່ທີ່ສີຜິວ ສະນັ້ນການຫຼີ້ນກິລາກາງແຈ້ງແລ້ວເຮັດໃຫ້ຜິວດຳບໍ່ແມ່ນບັນຫາເລີຍ. ເຮົາສາມາດເຮັດຫຍັງກໍ່ໄດ້ທີ່ເຮົາຈາກເຮັດ ເຖິງເຮົາຈະມີສີຜິວແບບໃດກໍ່ຕາມເຮົາກໍ່ສາມາດມີຄວາມງາມຢູ່ສະເໝີ.
ເຖິງຄົນອື່ນໃນສັງຄົມຈະຄິດວ່າການຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ສົ່ງຜົນຫຼາຍຢ່າງຕໍ່ພວກເຂົາ ແຕ່ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມຊີວ່າກໍ່ຍັງມີຄວາມຫຼົງໄຫຼໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ ເພາະສຳລັບລາວແລ້ວ “ຣັກບີ້ເປັນກິລາປະເພດໜຶ່ງທີ່ມີຄວາມມ່ວນຊື່ນ ແລະ ໃຫ້ໂອກາດໄດ້ໄປແຂ່ງຂັນຢູ່ຕ່າງປະເທດ ພ້ອມທັງໄດ້ສ້າງໝູ່ໃໝ່ຢູ່ສະເໝີ. ເຖິງນັກກີລາຍິງໃນທີມອາດໜ້ອຍລົງ ແຕ່ຂ້ອຍກັບໝູ່ໃນທີມກໍ່ຈະພະຍາຍາມ ເຊີນຊວນໝູ່ຜູ້ຍິງທີ່ສົນໃຈໃຫ້ເຂົ້າມາຮ່ວມໃນການຝຶກຊ້ອມກັບສະໂມສອນໄດ້ໃຫ້ໄດ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ ເພາະວ່າການຫຼີ້ນຣັກບີ້ມີປະໂຫຍດ ແລະ ມີຄວາມປອດໄພ.”
ນອກຈາກຊີວ່າແລ້ວກໍ່ຍັງມີ ທ້າວ ດອນ ຢ່າງ ນັກກິລາຊາຍຄົນໜຶ່ງຂອງສະໂມສອນຊຽງຂວາງ RFC ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຮຽໜຫຼັກສູດ Pass It Back ມາຄືກັນ. ເຊິ່ງປະສົບການຂອງລາວໃນການຮຽນຫຼັກສູດນີ້ ມັນກໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ລາວເຂົ້າໃຈຫຼາຍຂື້ນເຖິງຄວາມສະເໝີພາບ ເພາະໃນບົດຮຽນມີການສອນກ່ຽວກັບສິດທິເທົ່າທຽມກັນຂອງທຸກຄົນ. ດອນຢ່າງໄດ້ຍົກຕົວຢ່າງທີ່ລາວໄດ້ນຳບົດຮຽນໄປສອນຕໍ່ໃຫ້ນ້ອງຂອງລາວວ່າ “ຂ້ອຍມີນ້ອງສອງຄົນເຊິ່ງເປັນຜູ້ຊາຍ ແລະ ຜູ້ຍິງ. ນ້ອງຊາຍມັກບອກໃຫ້ນ້ອງສາວເຮັດວຽກເຮືອນຫຼາຍກວ່າ. ຂ້ອຍກໍ່ເລີຍໄດ້ລົມກັບນ້ອງຊາຍວ່າໃຫ້ເຮັດວຽກຊ່ວຍກັນ ເພາະວ່າເຮົາເປັນອ້າຍນ້ອງກັນ ຕ້ອງມີຄວາມສາມັກຄີຊ່ວຍເຫຼືອກັນ.”
ຫຼັງຈາກທີ່ເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ແລ້ວດອນຢ່າງໄດ້ສະໝັກເຂົ້າເປັນນັກກິລາໃນສະໂມສອນຕັ້ງແຕ່ປີ 2018 ດອນຢ່າງເລົ່າວ່າ “ຂ້ອຍມາຫຼີ້ນກັບສະໂມສອນຊຽງຂວາງຍ້ອນວ່າຂ້ອຍໄດ້ຮຽນຈົບຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back ແລ້ວຂ້ອຍບໍ່ໄດ້ຮຽນໃນຫຼັກສູດຕໍ່ ກໍ່ເລີຍໄດ້ເຂົ້າມາຫຼີ້ນສະໂມສອນ ໂດຍການຫຼີ້ນຣັກບີ້ແບບປະທະ. ຕອນຂ້ອຍມາຫຼີ້ນສະໂມສອນແມ່ນໄດ້ປ່ຽນໃຫ້ຂ້ອຍເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມແຂງແຮງຫຼາຍທີ່ຜ່ານມາ ເພາະວ່າພາຍໃນສະໂມສອນແມ່ນມີແຕ່ຝືກທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ສ້າງຄວາມແຂງແຮງ ຈື່ງເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີຮ່າງກາຍທີ່ມີຄວາມແຂງແຮງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີໝູ່ຫຼາຍຄົນອີກ. ນອກຈາກນີ້ການເປັນນັກກິລາໃນສະໂມສອນຊຽງຂວາງຍັງ ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີໂອກາດໄດ້ເດີນທາງໄປການແຂ່ງຂັນຢູ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ເຊິ່ງມັນເປັນສິ່ງທີ່ຂ້ອຍ ຄອບຄົວກໍ່ມີຄວາມພາກພູມໃຈທີ່ຂ້ອຍໄດ້ໄປແຈ່ງຂັນ.”
ສະນັ້ນຜ່ານເລື່ອງລາວຂອງຊີວ່າ ແລະ ດອນຢ່າງ ແມ່ນພວກເຂົາຮຽນຈົບຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back ແລ້ວໄປເປັນນັກກິລາສະໂມສອນຊຽງຂວາງ. ມັນເປັນໂອກາດທີ່ດີຫຼາຍໃຫ້ກັບທັງສອງຄົນໄດ້ສືບຕໍ່ຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ທີ່ພວກເຂົາມັກ ເຖິງວ່າໃນການຝຶກຊ້ອມຈະມີເຫດການຫຼາຍຢ່າງທີ່ເປັນທັງສິ່ງທ້າທາຍຈາກຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ຫຼື ສັງຄົມ. ແຕ່ພວກເຂົາກໍ່ສາມາດຮຽນຮູ້ຈາກປະສົບການ ແລະ ສົ່ງຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ຮຽນມາໃຫ້ຄົນອື່ນຮັບຮູ້ໄດ້ເຊັ່ນ: ສິດທິໃນການຫຼີ້ນກິລາ, ຄວາມໝັ້ນໃຈໃນການຮັບມືເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາ, ຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບບົດບາດຍິງຊາຍ ແລະ ຄວາມສາມັກຄີກັນ. ບົດຮຽນເລົ່ານີ້ແມ່ນພວກເຂົາໄດ້ຮຽນຈາກ ຫຼັກສູດ Pass It Back ທີ່ສາມາດນຳໄປໃຊ້ໃນຊີວິດຕົວຈິງໄດ້. ສະນັ້ນການມີສະໂມສອນຊຽງຂວາງ ກໍ່ເປັນທາງເລືອກໜຶ່ງສຳລັບນັກກິລາທີ່ກຳລັງຈະຈົບຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back ໄດ້ມາຮຽນທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ພັດທະນາຮ່າງກາຍໃຫ້ຄວາມແຂງແຮງຂື້ນໄດ້
Xieng Khouang RFC is a rugby club based in Pek district founded 3 years ago. Most of its 50 registered players, among whom 20 are female, are graduates of the Pass it Back program. Founding a rugby club in their local district was a crucial path towards playing rugby at a higher level and competing at domestic and international settings. Here are stories of two players from Xieng Khouang RFC.
See Vang is a 17 years old girl and she has been playing rugby since 2015; for the first 2 years with the Pass It Back program and the most recent 3 years with Xieng Khouang RFC.
“I started with tagged rugby and learned life skills through the 4 courses in the [Pass It Back] program. This was the first time I heard about gender equality. I learnt that females have equal rights to play sports and it gave me the confidence to challenge the idea that people have about females that females are weak and females shouldn’t play sport. After the gender equality session, I became confident to say that I can play rugby.”
Now, See Vang is working towards her dream to be part of the national rugby team and working hard to prepare for the scouting sessions.
See Vang noted how she enjoyed training sessions at Xieng Khouang RFC. Not only are the coaches passionate, learning the English vocabulary associated with rugby through these sessions allowed her to travel to Hong Kong, Singapore, Vietnam and Thailand.
“Contact rugby allows me to make more friends, travel to other provinces and other countries. For example, the Vientiane International Competition in Vientiane Capital - I am proud to be part of the historic and largest rugby event in Laos.”
However, See Vang is also concerned about the recent decrease of female players in the club. “Many females are worried that by joining the club and playing outdoor sports would make them fall out of the current beauty standard that white pale skin is beautiful and attractive. Practicing rugby outdoors can have a bad influence on their skin color and many females don’t want that. In addition, people have misconception that playing rugby will cause infertility, and hence their concerned parents don’t allow their kids to join rugby clubs. Also, many parents believe that females must stay home and be responsible for household chores and cook food for family members as girls and women community must do. Personally I don’t care about those social expectations, as I have been playing rugby for 5 years and as time goes by, it proves that what they thought and believed are not true. Lao Khang played contact rugby for many years and she was also able to have a lovely family, become pregnant and she just delivered her baby. This proves that someone’s fertility or infertility is about their own body and medical conditions, not about the sport.”
Even though misconceptions about rugby persist in the community, See Vang remains passionate about the sport. See Vang noted, “rugby is a like a door of opportunity which brought me enjoyment and to different places and cultures in the world, and also allowed me to make a lot of new friends. I still hope that our club can continue. I will try to encourage and persuade female players that I know to come and join our club after the Pass It Back program, because rugby is safe and people can benefit from it.”
Done Yang is a male player from Xieng Khuang RFC and he’s also a graduate of the Pass It Back program, in which he was impressed about gender equality and the idea of equal rights for everyone.
“I have two siblings, one younger brother and one younger sister. My brother keeps telling my sister to stay home and do all the household chores for the family. So I had to educate him that he also needs to help our sister; she also has the right to do the things she wants just like him. Above all, we are siblings and we have to be united.”
Done went ahead to join the rugby club in 2018. He said that, “by joining contact rugby, I became very fit and much stronger than when I played tagged rugby. This is because there are sessions specifically to help enhance players’ fitness in order to play contact rugby well. By joining the club, it allowed me to join the tournament in Vientiane Capital, which my parents were really proud of and I was really happy.”
See Vang and Done Yang are both exemplary players who demonstrate how players take lessons from the Pass It Back program and apply them to their future rugby careers at their local clubs. We will continue to support our passionate players in Xieng Khouang Province as they work tirelessly for their local communities. .
