Humans of Lao Rugby: Thipphasone

ນາງ ທີບພະສອນມີອາຍຸ 17 ປີ ເປັນຄູຝືກສອນຫຼັກສູດ Pass It Back ມາໄດ້ 2 ປີແລ້ວ ລາວຢູ່ ເມືອງຄຳ ແຂວງຊຽງຂວາງ. ປັດຈຸບັນນີ້ລາວກຳລັງຫຼັກສູດຣີຄອນເນັກອອນລາຍ 2 ທີມ. ເນື່ອງຈາກຢູ່ໃນຊ່ວງການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວີດ ທີບພະສອນກໍ່ຍັງໄດ້ແຕ່ງແຜນສອນ ແລະ ເຮັດກີດຈະກຳອອກກຳລັງກາຍຮ່ວມກັບນັກກິລາ. ປັດຈຸບັນສະຫະພັນຣັກບີ້ກຳລັງມີການສອນຫຼັກສູດຣີຄອນເນັກອອນລາຍ ເພືີ່ອໃຫ້ນັກກີລາທຸກຄົນໄດ້ອອກກຳລັງກາຍ ແລະ ໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບຄວາມຮູ້ຢູ່ໃນອອນລາຍ ແລະ ມີຄວາມເຄົາລົບນັບຖືໃນໂລກອອນລາຍຫຼາຍຂື້ນ ເຖີງວ່າມີພະຍາດໂຄວິດລະບາດແຕ່ນັກກີລາຂອງຫຼັກສູດ Pass It Back ຍັງມີການເຄື່ອນໄຫວຮຽນອອນລາຍຢູ່. ທິບພະສອນແມ່ນໄດ້ເປີດໂອກາດໃຫ້ຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດເຂົ້າຮ່ວມຮຽນອອນລາຍນຳ ຍ້ອນວ່າລາວຢາກເປີດໂອກາດໃຫ້ທຸກຄົນ ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ຄືກັນ.

ຕອນທີ່ທີບພະສອນມີການຮັບນັກກິລາໃນຊ່ວງການສອນ Pass It Back ແລະ ຄອນເນັກອອນລາຍ ລາວໄດ້ເປີດໂອກາດໃຫ້ເດັກນ້ອນທຸກຄົນທີ່ສົນໃຈເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳໂດຍການຮຽນຮູ້ທັກສະຊີວິດຜ່ານການອອກກຳລັງກາຍໄປນຳ. ໃນການຮັບສະໝັກນັກກິລາຂອງທິບພະສອນ ນອກຈາກຈະມີນັກກິລາຜູ້ຍິງແລ້ວຍັງມີຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດເຂົ້າຮ່ວມຢູ່ກັບທີມຜູ້ຍິງຂອງລາວນຳອີກອີກ. ທິບພະສອນໄດ້ເລົ່າເຖິງການຮັບນັກກິລາວ່າ “ໃນຂະນະທີ່ຂ້ອຍກຳລັງເຊີນຊວນນັກກີລາຜູ້ຍິງມາຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ຂອງກິດຈະກຳຣີຄອນເນັກອອນລາຍ ພໍດີມີນັກກິລາທີ່ຫຼາກຫຼາຍທາງເພດສອງຄົນເຫັນ ແລະ ກໍ່ສົນໃຈແລ້ວກໍ່ມາຂໍຂ້ອຍວ່າ ພວກນ້ອງສອງຄົນນີ້ສາມາດຫຼີ້ນກິລານີ້ໄດ້ບໍ່? ເພາະວ່າພວກຂ້ອຍບໍ່ຢາກຢູ່ກັບທີມຜູ້ຊາຍ ເພາະວ່າທີມຜູ້ຊາຍເຂົາມັກເວົ້າບໍ່ດີໃຫ້ພວກຂ້ອຍ ແລະ ເຢາະເຢີ້ຍເຮົາຫຼາຍ. ເມື່ອຂ້ອຍໄດ້ຍິນແນວນັ້ນຂ້ອຍກໍ່ເລີຍຖາມຜູ້ນຳກຸ່ມຂອງຂ້ອຍກ່ອນ. ຫຼັງຈາກທີ່ຜູ້ນຳກຸ່ມຂອງຂ້ອຍເຫັນດີໃຫ້ສອງຄົນນີ້ເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳຂອງພວກເຮົາແລ້ວຂ້ອຍກໍ່ເອົາຟອມລົງທະບຽນໃຫ້ສອງຄົນນີ້.” ຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດສອງຄົນນີ້ພວກເຂົາມີຄວາມຫຼົງໄຫຼໃນການຫຼີ້ນກິລາຫຼາຍເພາະວ່າເຂົາມີຄວາມສາມາດມາຫຼີ້ນກັບທີມຜູ້ຍີງແລ້ວນັກກີລາສອງຄົນນີ້ກໍ່ໄດ້ຮັບການສະໜັບສະໜຸນຈາກຄູຝືກອີກ. ມັກມີສະຖານະການທີ່ເກີດຂື້ນແບບນີ້ກັບຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດ ຍ້ອນວ່າເດັກ ຫຼື ໄວໜຸ່ມທີ່ເປັນຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດກໍ່ມັກຈະເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳບໍ່ວ່າຈະເປັນກິລາ ຫຼື ກິດຈະກຳອື່ນທີ່ບໍ່ໄດ້ເປັນໄປຄາມຄວາມຄາດຫວັງຂອງສັງຄົມ. ການທີ່ຄູຝຶກຮັບນັກກິລາທີ່ເປັນຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດແບບນີ້ມັນດີກັບເດັກນ້ອຍທີ່ເປັນຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດ ເພາະວ່າກີລາຣັກບີ້ແມ່ນກິລາທີ່ທຸກຄົນສາມາດຫຼີ້ນໄດ້ຄືກັນ ໂດຍບໍ່ມີການຈຳແນກເພດ ແລະ ພໍ່ແມ່ຂອງນັກກິລາທີ່ເປັນຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດກໍ່ດີໃຈນຳ ເພາະເຫັນລູກສາມາດຫຼີ້ນກິລາໄດ້ໂດຍບໍ່ມີການຈຳແນກ.

ທິບພະສອນກໍ່ໄດ້ບອກອີກວ່າລາວຄິດແນວໃດກັບສະຖານະການທີ່ມີຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດມາສະໝັກເປັນນັກກິລາ  “ຂ້ອຍໄດ້ມີການສະໜັບສະໜູນນັກກິລາຫຼາກຫຼາຍທາງເພດຄື: ສອນທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ທັກສະຊີວີດໃຫ້ລາວ ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ສ້າງກົດລະບຽບໃນທີມໃຫ້ນັກກິລາຜູ້ຍີງໃນທີມມີຄວາມເຄົາລົບນັບຖືສອງຄົນນີ້ ເຖີງວ່າສອງຄົນນີ້ຈະເປັນຄົນແບບໃດກໍ່ຕາມ ແຕ່ພວກເຮົາຕ້ອງໃຫ້ກຽດກັນ. ແລ້ວຂ້ອຍກໍ່ມີຄວາມຮູ້ສືກດີໃຈຫລາຍທີ່ມີນັກກິລາແບບນີ້ມາຫຼີ້ນກິລາຢູ່ທີມຂອງຂ້ອຍ ແລະ ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີຄວາມມ່ວນຊື່ນຫຼາຍ. ນັກກີລາຜູ້ຍີງຂອງຂ້ອຍກໍ່ມີຄວາມສາມັກຄີກັບນັກກິລາທີ່ເປັນຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດ. ແຕ່ວ່າຍັງມີທີມຜູ້ຊາຍມັກຈະເວົ້າບໍດີເຢາະເຢີ້ຍໃຫ້ສອງຄົນນີ້. ຕອນຂ້ອຍເຫັນຂ້ອຍກໍ່ເຂົ້າໄປເວົ້າໃຫ້ທີມຜູ້ຊາຍວ່າ “ພວກເຮົາມີສິດທີ່ຕົນເອງຈະແຕ່ງໂຕແນວໃດກໍ່ຕາມ, ຈະຫຼີ້ນກີລາກັບທີມຜູ້ຍີງ ຫຼື ຜູ້ຊາຍກໍ່ໄດ້ ແລ້ວແຕ່ມີຄວາມສາມາດຂອງຕົນເອງ.” ໃນເວລາຂ້ອຍເວົ້າແນວນັ້ນກໍ່ເຮັດໃຫ້ນັກກິລາທີມຜູ້ຊາຍບໍ່ເວົ້າຫຍັງອີກໃຫ້ກັບສອງຄົນນີ້. ແລ້ວນັກກີລາສອງຄົນນີ້ກໍ່ມີຄວາມຕັ້ງໃຈມາຊ້ອມຫຼາຍ. ພວກເຂົາມີຄວາມອົດທົນຫຼາຍເຖີງຈະມີຄົນເວົ້າແບບໃດກໍ່ຕາມແຕ່ສອງຄົນນີ້ມາຊ້ອມຕະຫຼອດ.” ສຳລັບປະສົບການນີ້ຊ່ວຍໃຫ້ທິບພະສອນໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບຄວາມເຄົາລົບນັບຖືຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດຫລາຍກວ່າເກ່າ ແລະ ເຮັດໃຫ້ລາວມີຄວາມສາມັກຄີກັບຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດ. ນັກກິລາສອງຄົນທີ່ເປັນຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດກໍ່ໄດ້ມີໂອກາດຮຽນຮູ້ທັກສະໃໝ່ໆຂອງການຫຼີ້ນກີລາຣັກບີ້. ນອກນັ້ນເຫດການນີ້ຍັງຊ່ວຍໃຫ້ເດັກນ້ອຍຜູ້ຊາຍໄດ້ຮຽນຮູ້ວ່າຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດກໍ່ສາມາດຫຼີ້ນກິລາກັບຜູ້ຍີງໄດ້. ທິບພະສອນເວົ້າເຖິງຄວາມຮູ້ສຶກຂອງນັກກິລາສອງຄົນທີ່ເຂົ້າຮ່ວມທີມນຳໝູ່ຜູ້ຍິງທີ່ບໍ່ຖືກຈຳແນກໃນເຂົ້າຮ່ວມຫຼີ້ນຣັກບີ້ແມ່ນ “ການໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳຣັກບີ້ແມ່ນເຮັດໃຫ້ນັກກີລາຂອງຂ້ອຍມີຄວາມພຸມໃຈ ແລະ ດີໃຈຫຼາຍທີ່ໄດ້ເຂົ້້າຮ່ວມກີດຈະກຳຂອງພວກເຮົາ. ຂ້ອຍຈະສືບຕໍ່ມອບໂອກາດແບບນີ້ໃຫ້ກັບເດັກນ້ອຍທີ່ເປັນຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດໄດ້ເຂົ້າມາຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ ໂດຍກາຍຮັບສະໝັກທຸກຄົນທີ່ສົນໃຈເຂົ້າມາຫຼີ້ນແບບບໍ່ຈຳແນກວ່າເພດໃດກໍ່ຕາມ.”

ຈາກສະຖານະການທີ່ເກີດຂື້ນເຫັນໄດ້ວ່ານັກກີລາສອງຄົນນີ້ມີຄວາມກ້າຫານ ແລະ ມີຄວາມມັກກິລາຣັກບີ້ຫຼາຍ ເຖິງວ່າຈະມີຄົນເວົ້າບໍດີໃຫ້ກໍ່ຕາມ ແຕ່ພວກເຂົາກໍ່ມີຄວາມຕັ້ງໃຈມາຊ້ອມປົກກະຕິຄືເກົ່າເລີຍ ແລະ ນັກກີລາສອງຄົນນີ້ກໍ່ມີຄວາມອົດທົນຫຼາຍໃນການຫຼີ້ນກີລາຣັກບີ້ຂອງພວກເຮົາ. ປັດຈຸບັນນີ້ກິລາຣັກບີ້ມອບໂອກາດໃຫ້ຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດເຂົ້າຮ່ວມໄດ້ເລີຍ ບໍ່ວ່າຜູ້ຍີງ, ຜູ້ຊາຍ, ຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດກໍ່ສາມາດຫຼີ້ນຣັກບີ້ໄດ້. ໃນອະນາຄົດຢາກໃຫ້ມີກິດຈະກຳແຂງຂັນຣັກບີ້ແທັກທີ່ມີຄົນຫຼາກຫຼາຍທາງເພດຢູ່ໃນທີມໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນ.

Thipphasone is a 17 year-old Champa Ban Coach from Kham District, Xieng Khouang Province. Currently, she is delivering the Reconnect Online curriculum to two teams through remote lessons. Today, Thipphasone is sharing about her story of how she ensures gender inclusivity in her sessions to  provided an opportunity to provide everyone with the opportunity to play rugby. 

When Thippasone is recruiting players for the Pass It Back programme and Reconnect Online, she makes sure to provide the opportunity to every child who is interested in learning life skills and exercising at the same time. When she recruits players, there are LGBTQ players who join the team as well. Thipphasone talked about the recruitment process, “While I was inviting female players to play rugby through Reconnect Online activities, there were two LGBTQ players who were interested and came up to me to asked me ‘can we play this sport? We don’t want to play with the male team. Those male players often say bad things to us and humiliate us.. These two LGBTQ players are very passionate about sports because they are able to play with the female team and the two of them receive support from the coaches too. These kinds of situation often happen with LGBTQ people, where LGBTQ children or youth want to participate in sports or other activities that are against societal expectations. … Rugby is a sport for everyone, regardless of gender, and the parents of those LGBTQ kids are very happy that their children can play sports without being discriminated. “

Thippasone also shared her opinion about LGBTQ players coming to play with the team. “I support LGBTQ players: I teach them rugby and life skills. I created a ground rule for the female players to respect those two people, no matter what gender they are, we should respect each other. And I feel happy that I have these players in my team and being around them is very enjoyable. My female players are united with the LGBTQ players. But there are some male players who still come around and humiliate these two players. When I see that, I go up to those male players and say that ‘we all have the right to dress however we want, we can play with the female or male team, it depends on our ability.” After that, those male players stopped humiliating the two players. These two players are very diligent during practice. No matter what other people say, they still attend training all the time.” This experience helped Thipphasone respect LGBTQ people more than before and it helps her to be in solidarity with LGBTQ people. The two LGBTQ players have the opportunity to learn new skills and play rugby. In addition, this situation also teaches male players that LGBTQ players can also play rugby with female players. “Participating in this rugby activity made my two players feel proud and very happy to (be able to) participate in our activities. I will keep providing opportunities to LGBTQ children to come and play rugby, by registering everyone that is interested, regardless of gender.” 

Humans of Lao Rugby: Tueku

ທ້າວ ຕືກູ, ອາຍຸ 20 ປີ ປັດຈຸບັນເປັນຄູຝຶກໄວໜຸ່ມຈຳປາບານຣັກບີ້ ພາຍໃຕ້ຫຼັກສູດ Pass It Back ແລະ ເປັນນັກກິລາສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ. ຕືກູເວົ້າວ່າ “ກ່ອນທີ່ໄດ້ເລີ່ມຮູ້ຈັກກັບກິລາຣັກບີ້ນັ້ນ ແມ່ນໄດ້ຮັບການແນະນໍາຈາກ ເຢີຫາ ເຊີ່ງເປັນຄູຝືກຂອງຂ້ອຍ. ໃນຕອນນັ້ນຂ້ອຍມີອາຍຸ 13ປີ, ຂ້ອຍໄດ້ຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ເປັນນັກກີລາຂອງເຢີຫາມີຊື່ທີມວ່າ ມັງກອນແດງໂພນສະຫວັນ ລຸ້ນອາຍຸ 13-16 ປີ.” ເຊິ່ງຕືກູໄດ້ຫລີ້ນຣັກບີ້ມາເປັນເວລາ 5 ປີ, ຈົນມາຮອດອາຍຸໄດ້ 17ປີ, ຕືກູ້ຈຶ່ງໄດ້ປ່ຽນຈາກການເປັນນັກກີລາມາເປັນຄູຝືກສອນນັກກີລາຢູ່ທີ່ແຂວງຊຽງຂວາງ ແລະ ຍັງໄດ້ເປັນນັກກີລາຣັກບີ້ແບບປະທະ ຂອງ ສະໂມສອນແຂວງຊຽງຂວາງຊຸດໃຫ່ຍ. ນອກຈາກນີ້ ຕືກູ ຍັງເປັນຄູຝືກຈໍາປາບານທີ່ຮັບຜິດຊອບສອນ 4 ທີມຢູ່ຊຽງຂວາງ ເປັນເວລາ 2 ປີ.

ຫຼັງຈາກນັ້ນຕືກູໄດ້ຍ້າຍມາສືບຕໍ່ເປັນຄູຝຶກ ແລະ ສອນຢູ່ນະຄອນຫຼວຽວຽງຈັນ, ຍ້ອນວ່າຕືກູເອງຕ້ອງໄດ້ມາຮຽນຕໍ່ມະຫາວິທະຍາໄລຢູ່ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ລາວໄດ້ສອນເປັນຄູ່ກັບບົວວັນເຊິ່ງໄດ້ເຮັດໃຫ້ຕືກູ້ຮູ້ສຶກວ່າ “ຂ້ອຍຮູ້ສືກດີໃຈທີ່ໄດ້ມາສອນເດັກນ້ອຍໃນຊຸມຊົມຂອງຂ້ອຍເພື່ອໃຫ້ເດັກມີຄວາມເປັນຜູ້ນໍາຕົນເອງ ແລະ ສາມາດສ້າງຄວາມກ້າຫານໃຫ້ໂຕເດັກນ້ອຍສາມາດແກ້ໄຂບັນຫາດ້ວຍຕົນເອງໂດຍບໍ່ໃຊ້ຄວາມຮູນແຮງມາຕັດສີນບັນຫານັ້ນທີ່ເກິດ. ຂ້ອຍໄດ້ເຫັນການປ່ຽນແປງຈາກເດັກນ້ອຍໃນຊຸມຊົນຂອງຂ້ອຍເອງ ໃນການຖຶກໝູ່ຄູ່ໄວດຽວກັນຢູ່ໂຮງຮຽນດ່າວ່າເປັນຄົນຮຽນບໍ່ເກັ່ງ, ບໍ່ຮູ້ເຮັດວຽກຊ່ວຍພໍ່ແມ່​ ແຕ່ເດັກນ້ອຍເອງກໍໄດ້ພະຍາຍາມບໍ່ຕອບໂຕ້. ແລ້ວເດັກນ້ອຍກໍໄດ້ເອົາຄໍາເວົ້າຂອງໝູ່ລາວດ່ານັ້ນມາຄິດ ແລະ ນຳມາມາເປັນແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ຕົນເອງ ເພື່ອປ່ຽນແປງຕົນເອງມາເປັນຄົນດຸໝັ່ນ, ເຮັດວຽກຊ່ວຍພໍ່ແມ່ ແລ້ວເອົາຄໍາດູຖູມາພັດທະນາໂຕເອງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເດັກນ້ອຍຄົນນັ້ນກາຍເປັນຄົນມີຄວາມກ້າຫານ ແລະ ເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມຮູ້ມີຄວາມສາມາດຂຶ້ນຫຼາຍ.” ເຫັນໄດ້ວ່າຕືກູສາມາດສອນໃຫ້ເດັກນ້ອຍສາມາດແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ພວກເຂົາພົບໄດ້.

ຕືກູໄດ້ມີການປ່ຽນແປງເມື່ອກ້າວມາເປັນຄູຝຶກ ໂດຍລາວເລົ່າວ່າ “ ຕັ້ງແຕ່ກ້າວເຂົ້າມາເປັນຄູຝືກມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍປ່ຽນແປງໄປຫຼາຍດ້ານຫຼັກໆກໍ່ຄື: ການສ້າງຄວາມກ້າຫານໃຫ້ຕົນເອງ, ກາຍເປັນຄົນຕັ້ງໃຈສຶກສາຮໍ່າຮຽນ ແລະ ປະພຶດຕົນເປັນຄົນດີ ເຊິ່ງມັນຕ່າງຈາກຕອນທີ່ຂ້ອຍຍັງບໍ່ໄດ້ເປັນຄູຝຶກ ຂ້ອຍໄດ້ຖຶກໝູ່ຄູ່ຂອງຂ້ອຍເວົ້າໃຫ້ ແລະ ດ່າວ່າເປັນຄົນຂີ້ກະຕືກ, ບັກໂງ່, ຈ້າ ບໍ່ຮູ້ເຮັດວຽກຫຍັງ ມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຮູ້ສຶກບໍ່ດີ ແລະ ໄດ້ເກັບເອົາຄຳເວົ້າເຫຼົ່ານັ້ນມາຄິດຈົນຮອດທຸກມື້ນີ້. ການມາເປັນຄູຝຶກມັນຊ່ວຍໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮັບຮູ້ຫຼາຍສິ່ງຫຼາຍຢ່າງເຊັ່ນ​: ການເຮັດວຽກຮ່ວມກັນຫຼາຍຄົນໂດຍມີຄວາມສາມັກຄີ, ການມີໝູ່ຄູ່ເພີ້ມຂຶ້ນ ແລະ ໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບການທັກສະແພດໝໍ ໃນເວລາທີ່ມີຄົນບາດເຈັບເພື່ອຈະໄດ້ຊວ່ຍປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນຕົ້ນໃຫ້ກັບຜູ້ບາດເຈັບນັ້ນໄດ້. ແລ້ວມັນຍັງເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີຄວາມຮູ້ດີຂື້ນຈາກຄົນທີ່ຖຶກເວົ້າໃຫ້ວ່າໂງ່ກາຍເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມກ້າຫານກ້າສະແດງຄວາມສາມາດ, ຄວາມຄິດເຫັນຂອງຕົນເອງໃຫ້ແກ່ຄົນອຶ່ນໄດ້ຮັບຮູ້ເພື່ອສ້າງໂອກາດໃຫ້ແກ່ຕົນເອງ ແລະ ສີິ່ງສໍາຄັນກໍ່ຄືການເອົາຄໍາເວົ້າຂອງຄົນອື່ນທີ່ມັກດ່າເຮົາມາປັບປຸງ ແລະ ພັດທະນາໂຕເຮົາເອງໃຫ້ດີຂຶ້ນ.” ສະນັ້ນຕືກູຈຶ່ງໄດ້ພະຍາຍາມຮຽນຮູ້ການເຮັດວຽກຮ່ວມກັນກັບຄົນອື່ນ ແລະ ໄດ້ຮຽນການເວົ້າພາສາຕ່າງປະເທດເພື່ອເປັນການພັດທະນາຕົນເອງໃຫ້ກາຍເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມໝັ້ນໃຈ ແລະ ມີຄຸນຄ່າ.

ເມື່ອຕືກູໄດ້ມີຄວາມຕັ້ງໃຈຫຼາຍໃນການມີສ່ວນຮ່ວມ ແລະ ຄວາມພະຍາຍາມຂອງລາວກໍ່ໄດ້ສ້າງໂອກາດໃຫ້ລາວໄດ້ກາຍເປັນຄູຝືກໄວໜຸ່ມຈໍາປາບານຄົນໜື່ງໃນ 16 ຄົນທີ່ມີລາຍຊື່ໄດ້ເດີນທາງໄປສະຫະລັດອາເມລິກາເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມໂຄງການແລກປ່ຽນຄູຝຶກກິລາສາກົນໂດຍການອໍານວຍຄວາມສະດວກຈາກ Exchange programs - U.S Department of State, Sports Diplomacy - U.S.Department of State, Women Win ແລະ Queens University of Charlotte ແລະ ຕືກູເວົ້າວ່າ “ການໄປແລກປ່ຽນທີ່ອາເມລິກາໃນເທື່ອນີ້ມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຮູ້ສຶກດີໃຈຫຼາຍ ທີ່ໄດ້ໄປເພາະວ່າ ຂ້ອຍເປັນຄູຝຶກກິລາຣັກບີ້ ແຕ່ໄດ້ແລກປ່ຽນວັດທະນະທໍາຂອງປະເທດເຮົາ ແລະ ໄດ້ຮຽນຮູ້ທາງການແພດ ຫຼື ການປະຖົມພະຍາບານ, ການຮັກສາຄົນບາດເຈັບ, ໄດ້ຮຽນທັກສະການເປັນກຳມະການເພື່ອເປັນຜູ້ຕັດສິນໃນການແຂ່ງຂັນກິລາ ແລ້ວຍັງໄດ້ຮຽນຮູ້ຮີດຄອງປະເພນີຂອງປະເທດອາເມລິການຳອີກ. ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຮູ້ສືກດີໃຈ ແລະ ພູມໃຈຫຼາຍ.” ຫຼັງຈາກທີ່ກັບມາຈາກອາເມລິກາຮອດປະເທດລາວເຮົາແລ້ວ ຕືກູ້ໄດ້ເຂົ້າໃຈວ່າປະເທດອາເມກາເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ມີຄວາມກ້າວໜ້າທາງດ້ານເຕັກໂນໂລຊີ, ມີເຄື່ອງມືສ້າງກ້າມເນື້ອໃຫ້ຮ່າງກາຍຂອງເຮົາມີຄວາມແຂງແຮງ ແລະ ມີທີມນັກກິລາທີ່ມີຄວາມສາມັກຄີນຳກັນຫຼາຍ. ຈຶ່ງເຮັດລາວຢາກເອົາການຮຽນຮູ້ ແລະ ປະສົບການມາສອນໃຫ້ກັບເດັກ ນ້ອຍຢູ່ໃນຊຸມຊົນຂອງລາວ ເພາະວ່າມັນສໍາຄັນຫຼາຍໃນການເອົາປະສົບການໂຕເອງມາເຜີຍແຜ່ໃຫ້ເດັກນ້ອຍ ແລະ ໄວໜຸ່ມໄດ້ຮັບຮູ້ເຊິ່ງຕືກູໄດ້ເວົ້າວ່າ:  “ຂ້ອຍໄດ້ແບ່ງປັນປະສົບການທີ່ໄດ້ຮຽນຮູ້ຕອນໄປແລກປ່ຽນໃຫ້ນັກກິລາວ່າ ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້ເຖິງການພັດທະນາດ້ານກິລາໃນອະນາເມລິກາແມ່ນມີຫຼາຍ ຢ່າງທີ່ໜ້າສົນໃຈ.​ຂ້ອຍໄດ້ໄປພົບກັບໝູ່ເພື່ອນໃໝ່ທີ່ຫຼີ້ນຣັກບີ້ຄືກັນ ພວກເຂົາອາຍຸເທົ່າກັນກັບຂ້ອຍ ແລະ ບາງຄົນກໍ່ເປັນຄູຝຶກຄືກັນ. ນອກຈາກດ້ານກິລາແລ້ວ ຂ້ອຍຍັງສັງເກດໄດ້ອີກວ່າໃນປະເທດອາ ເມລິກາແມ່ນມີອະນຸລັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມຄືກັບປະເທດເພື່ອນບ້ານຂອງເຮົາເຊັ່ນ: ອາເມລິກາກໍ່ເປັນປະເທດໜຶ່ງທີ່ຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມໂດຍແມ່ນການຮັກສາປ່າໄມ້ ແລະ ອະນຸລັກສັດປ່າໄດ້ດີຫຼາຍ, ຍັງເປັນປະເທດທີ່ມີການພັດທະນາ ແລະ ຈະເລີນກ້າວໜ້າຫຼາຍ.​ ສະນັ້ນ, ຂ້ອຍຈຶ່ງສອນເດັກນ້ອຍໃນຊຸມຊົນວ່າເຮົາຕ້ອງຊ່ວຍກັນອະນຸລັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມຂອງເຮົາໄຫ້ຄືກັບປະເທດອາເມຣິກາເພື່ອໃຫ້ມີ່ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ສວຍງານ, ຍືນຍົງ ແລະ ສ້າງສາປະເທດລາວເຮົາໃຫ້ມີຄວາມກ້າວໜ້າ. ແລ້ວທີ່ ສຳຄັນແມ່ນພາກັນຝຶກຊ້ອມຣັກບີ້ໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນເພື່ອມີໂອກາດໄປຕ່າງປະເທດຄືອ້າຍ.”

ສຳລັບຕືກູແມ່ນລາວເປັນໄວໜຸ່ມທີ່ດີຫຼາຍທີ່ລາວໄດ້ມີວິທີ່ການແກ້ໄຂບັນຫາຈາກເຫດການທີ່ເກິດຂຶ້ນໃນຊີວິດປະຈຳວັນຂອງລາວໂດຍທີ່ໃຊ້ວິທີໃນການຮຽນຮູ້ຈາກຄຳເວົ້າຂອງຄົນອື່ນ ແລະ ສ້າງໃຫ້ຕົນເອງນັ້ນມີຄວາມພະຍາຍາມໃນຫຼາຍໆດ້ານພ້ອມທັງສ້າງຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດ ແລະ ສົ່ງຕໍ່ຄວາມຮູ້ນັ້ນໃຫ້ກັບຄົນອອ້ມຂ້າງຂອງລາວໂດຍທີ່ບໍ່ໃຊ້ຄວາມຮຸນແຮງ. ຈາກຕືກູຜູ້ທີ່ຖືກໝູ່ເພື່ອນດ່າວ່າ ເປັນຄົນໂງ່ໃນມື້ນັ້ນ ເຮັດໃຫ້ລາວມີຄວາມພະຍາຍາມພັກດັນໂຕເອງໂດຍການເກັບຄໍາເວົ້າເຫຼົ່ານັ້ນມາເປັນກໍງລັງໃຈເພື່ອເອົາຊະນະອຸປະສັກທີ່ຢູ່ຕໍ່ຫນ້າຂອງລາວ. ຄໍາເຫຼົ່າເວົ້ານັ້ນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຕືກກູ້ມີແຮງບັນດານໃຈໃນການຊອກຫາຄວາມຮູ້ ແລະ ສຶກສາຫາຮຽນສິ່ງໃໝ່ໆເຂົ້າມາໃນຊີວິດຂອງຕືກູ້ ແລະ ຕືກູ້ເອງກໍໄດ້ຄ່ອຍໆພັດທະນາຕົນເອງມາຮອດປັດຈຸບັນນີ້ເພື່ອໃຫ້ໝູ່ຄູ່ທີ່ເຄີຍເວົ້າໃຫ້ຕືກູ້ນັ້ນໄດ້ເຫັນວ່າ: “… ຂອ້ຍເອງກໍ່ກຳລັງສອນໃຫ້ເດັກນ້ອຍໃນສັງຄົມທຸກຄົນບໍ່ຕ້ອງຢ້ານໃນຄໍາດູຖູກທີ່ເຂົາເຈົ້າເວົ້າມານັ້ນ. ແຕ່ເຮົາຄວນພະຍາຍາມເອົາຊະນະຄໍາດູກຖູກ ຫຼື ຄໍາດ່າເຫຼົ່ານັ້ນມາເປັນສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ເຮົາມີຄວາມກ້າ ແລະ ຄວາມຮູ້ຄວາມສາມາດທີ່ດີໄດ້ເຊັ່ນກັນ”.

Teukou is a 20 year old rugby coach from Xieng Khouang Province, where he also plays with the Xieng Khouang RFC. “I got to know rugby through Yurha’s (LRF staff member) invitation, and started playing with Yurha’s team when I was 13 years old.” Teukou has since been a rugby player with the Phonsavanh Red Dragons for 5 years, until he was 17 years old when he became a coach and also a contact rugby player with the Xieng Khouang RFC. Teuokou is in charge of 4 youth teams in Xieng Khouang province, where he delivers sessions with his coach partner, Xia Vong. They have been coaching these same teams for 2 years now.

Teukou recently moved to Vientiane Capital to attend university, but that didn’t stop him from continuing to be a coach. He continues to deliver sessions in Vientiane Capital in his new coach pair with Bouavanh. “I am happy to be able to teach children in my community on how to build confidence, and to be able to encourage them to solve problems by themselves and avoid using violence. I have seen positive changes in the children in my community. Even when they were criticized by their peers about their studies or not helping their parents, my players have been resilient and have been able to resist reacting in a poor way. Instead, my players take those negative words and use them as an inspiration for them to further improve themselves by studying hard and helping their parents. They have taken all those humiliating words to improve themselves, and it made them to become more courageous, confident and more capable.”

Toukeu also noticed personal changes after he became a coach. “Since I became a coach, it has changed me in so many aspects. I became more confident in myself, I pay more attention to my studies, I maintain a better attitude and I am nicer to people. I often got harsh words from my friends that I was a worm, I was stupid and dumb, I didn’t know how to do anything, which made me feel very bad. I still think about those harsh words from time to time even now. Being a coach helped me learn many things, like working with other people with solidarity, administering first aid and how to help people when they are injured. I also made a lot of new friends. As I became more knowledgeable, I became more confident in myself and I gained the courage to speak up and express my opinion to other people. Most importantly, I took those negative words they said to me to improve myself and develop myself to become better and better.” 

Toukeu’s hard work to collaborate with others paid off when he was chosen to be one of the 16 youth coaches to go to the United States for on an exchange program by the U.S. Department of State’s Sports Diplomacy Program, Women Win and Queens University of Charlotte. Toukeu said that, “having this chance to go an exchange to the U.S. made me very happy. I, as a rugby coach, was able to be an ambassador of Lao culture and also was able to learn about first aid, match official skills and about American culture. I was really happy and really proud of myself.” Toukeu learned a lot from his experience in the U.S. He saw how the U.S. is among the most developed countries in terms of technology, and he had a chance to see all the equipment that was being used to build muscle, and also saw how their teams were very united. It made him want to learn from them and take the experiences back to his children in his community. “I have shared my experiences I obtained from the exchange to my players. I have learnt a lot of interesting things in the U.S., I have made many friends who play rugby like me who were the same age as me and some of them were also already rugby coaches too. In addition, I also noticed that in the U.S., people are serious about environmental issues.. For instance, the U.S. is among the countries who does a great job in protecting forest and wild animals, and they also have a highly developed country. [The children] are motivated to work harder in rugby training in order to have a chance to go abroad like me.”

Teukou is young person of upstanding character who knows how to solve issues that arise from daily life. He does this by analysing what other people said and take the constructive comments to improve himself. He also tirelessly builds his capabilities and generously shared he gained his knowledge and shares with people around him. Teukou got humiliated as a fool in the past, and it drove him to keep improving himself and to overcome the challenges he faces. “I am teaching children in the society not to be scared of the contempt people pour on you. We just have to try to get over those insults and change them to be a motivation to be more courageous, more confident and become more knowledgeable and capable like other people.”

Humans of Lao Rugby: Bie Meevongsa

Scroll down for English language version

ນາງ ບີ້ ມີວົງສາ ອາຍຸ 16ປິ ເປັນຄູຝຶກຈຳປາບານຣັກບີ້ ພາຍໃຕ້ຫຼັກສູດ Pass It Back ຕັ້ງແຕ່ປີ2020 ທີ່ຜ່ານມາ ແລະ ລາວໄດ້ຮັບຜິດຊອບ 3ທີມ ຢູ່ ແຂວງຊຽງຂວາງ. ບີ້ສົນໃຈມາເປັນຄູຝຶກຍ້ອນກ່ອນໜ້ານີ້ແມ່ນລາວເປັນນັກກິລາຈຳປາບານຣັກບີ້ໃນທີມຂອງຄູຝຶກຢຸ້ນມາກ່ອນ ເລີຍເຮັດໃຫ້ລາວສົນໃຈຢາກລອງພັດທະນາຕົນເອງໃຫ້ກາຍເປັນຄູຝຶກສອນລອງເບິ່ງ. ບີ້ໄດ້ລອງມາສະໝັກເປັນຄູຝຶກຊ່ວງນັ້ນແມ່ນຈະສອນຫຼັກສູດ ຂ້ອຍມີເປົ້າໝາຍ ເຊິ່ງເປັນລະດູ Reconnect. ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງບີ້ຕອນທຳອິດທີ່ເຂົ້າມາເປັນຄູຝຶກແມ່ນ “ຂ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າມັນຍາກ ແລະ ທ້າທາຍຂ້ອຍຫຼາຍ ເພາະຂ້ອຍບໍ່ຮູ້ກ່ຽວກັບການຕັ້ງເປົ້າໝາຍມາກ່ອນ ແລ້ວຍັງຈະສອນບົດຮຽນໃຫ້ກັບເດັກນ້ອຍອີກ. ຂ້ອຍໄດ້ເຮັດວຽກໜັກໃນການເບິ່ງບົດຮຽນຢ່າງລະອຽດກ່ອນໄປສອນທຸກຄັ້ງແລ້ວເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍເຂົ້າໃຈເຖິງການຕັ້ງເປົ້າໝາຍແມ່ນເລີ່ມຈາກສິ່ງນ້ອຍໆທີ່ເຮົາຢາກໃຫ້ເກີດຂື້ນ.” ໃນຊ່ວງທຳອິດບີ້ມີຄວາມທ້າທາຍໃນການເປັນຄູຝຶກເລື່ອງບໍ່ຮູ້ວ່າຕ້ອງສອນແບບໃດ ແລ້ວຊ່ວຍໃຫ້ນັກກິລາມີເປົ້າໝາຍ. ແຕ່ຫຼັງຈາກນັ້ນລາວໄດ້ເລີ່ມສອນບົດຮຽນທີ 2 ຊື່ວ່າ ເປົ້າໝາຍແມ່ນຫຍັງ? ບີ້ໄດ້ເລີ່ມເຂົ້າໃຈເຖິງການຕັ້ງເປົ້າໝາຍແມ່ນສາມາດເລີ່ມຈາກສິ່ງນ້ອຍທີ່ເຮົາຢາກໄດ້ເຊັ່ນ: ທ້ອນເງິນຊື້ກະເປົ໋າ ຫຼື ຈະເຮັດຫຍັງໃນແຕ່ລະວັນກໍ່ໄດ້. ມີບົດສົນທະນາໜຶ່ງກ່ຽວກັບການສອນນັກກິລາຂອງລາວວ່າ 

“ຂ້ອຍຖາມນັກກິລາວ່າ ຮູ້ຈັກບໍ່ວ່າເປົ້າໝາຍແມ່ນຫຍັງ? ນັກກິລາທຸກຄົນຕອບວ່າບໍ່ຮູ້ ແລະ ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ແນະນຳຕາມບົດຮຽນວ່າ ເປົ້າໝາຍແມ່ນສິ່ງທີ່ເຮົາກຳນົດໃນແຕ່ລະວັນ ຫຼື ສິ່ງທີ່ເຮົາຢາກໃຫ້ເກີດຂື້ນ. ມີໃຜເຄີຍຄິດບໍ່ວ່າຢາກໄດ້ຫຍັງເປັນຂອງຕົນເອງ? ນັກກິລາຫຼາຍຄົນກໍ່ຕອບວ່າ ຂ້ອຍຢາກໄດ້ສາຍຄໍ, ຂ້ອຍຢາກໄດ້ກະເປົ໋າ… ແລ້ວຂ້ອຍກໍ່ຖາມພວກເຂົາອີກວ່າ ເມື່ອເຮົາຢາກໄດ້ແລ້ວ ເຮົາຄວນເຮັດແນວໃດ? ໃນຕອນນັ້ນຂ້ອຍໄດ້ເຂົ້າໃຈວ່າການມີເປົ້າໝາຍແມ່ນສິ່ງທີ່ສຳຄັນຫຼາຍ ແລ້ວເຮົາສາມາດເລີ່ມຈາກການຕັ້ງເປົ້າໝາຍນ້ອຍໆກໍ່ໄດ້ ບໍ່ຈຳເປັນຕ້ອງແມ່ນເປົ້າໝາຍທີ່ໃຫຍ່ ແຕ່ຕ້ອງເປັນເປົ້າໝາຍທີ່ເໝາະສົມທີ່ເຮົາສາມາດເຮັດໄດ້.” ຜ່ານການສອນນັກກິລາ ແລະ ສົນທະນາກັນກ່ຽວກັບເປົ້າໝາຍ ບີ້ໄດ້ມີການຊ່ວຍເແນະນຳນັກກິລາໃຫ້ຕັ້ງເປົ້າໝາຍຂອງຕົນເອງ ແລະ ຂຽນຂັ້ນຕອນການໄປຮອດເປົ້າໝາຍຢ່າງຊັດເຈນ. ໃນນັ້ນມີບອກວ່າຈະເຮັດແນວໃດເພື່ອໃຫ້ໄດ້ສິ່ງທີ່ຕົນເອງຕ້ອງການ. ມີນັກກິລາຄົນໜຶ່ງໄດ້ຂຽນວ່າຈະທ້ອນເງິນຊື້ກະເປົ໋າໃໝ່ໃຫ້ຕົນເອງ. ລາວກໍ່ໄດ້ເລີ່ມເຮັດຕາມເປົ້າໝາຍນັ້ນແທ້ໆໂດຍບີເລົ່າວ່າ 

“ນັກກິລາຂອງຂ້ອຍໄດ້ທ້ອນເງິນແຕ່ລະວັນທີ່ໄປໂຮງຮຽນມື້ລະ 2.000–3.000 ກີບ ຈາກການໄດ້ຮັບເງິນນຳພໍ່ແມ່ແຕ່ລະມື້. ບາງມື້ພັກເສົາທິດກໍ່ໄປຮັບຈ້າງປອກສາລີ ເພື່ອເອົາເງິນມາທ້ອນໃນການຊື້ກະເປົ໋າ. ປັດຈຸບັນນີ້ນັກກິລາຄົນນັ້ນໄດ້ຮັບກະເປົ໋າໃໝ່ແລ້ວ ພາຍໃນເວລາເດືອນປາຍ.” ນີ້ເປັນຜົນສຳເລັດຢ່າງໜຶ່ງທີ່ບີ້ສາມາດຊ່ວຍເຫຼືອໃຫ້ນັກກິລາສາມາດເຮັດຕາມເປົ້າໝາຍ ເຖິງວ່າມັນເປັນພຽງເປົ້າໝາຍນ້ອຍທີ່ນັກກິລາຂອງລາວເລີ່ມເຮັດ. ບີ້ມີຄວາມຮູ້ສຶກພູມໃຈຫຼາຍທີ່ເຫັນນັກກິລາຂອງຕົນເອງມີຄວາມສາມາດເຮັດຕາມເປົ້າໝາຍທີ່ຕັ້ງໄວ້ ເຊິ່ງລາວເວົ້າວ່າ “ຂ້ອຍຮູ້ສຶກດີໃຈຫຼາຍທີ່ຢ່າງໜ້ອຍການສອນຫຼັກສູດຂ້ອຍມີເປົ້າໝາຍໃຫ້ນັກກິລາສາມາດຕັ້ງເປົ້າໝາຍໄດ້ ເຖິງວ່າຈະເປັນພຽງບົດຮຽນນ້ອຍໆທີ່ຂ້ອຍສອນໃຫ້ເຂົາເຈົ້າກໍ່ຕາມ ແຕ່ເຂົາເຈົ້າກໍ່ສາມາດສຳເລັດການຕັ້ງເປົ້າໝາຍໄດ້.” ໃນຂະນະດຽວກັນບີ້ເອງກໍ່ໄດ້ມີຄວາມເຂົ້າໃຈ ແລະ ຄວາມສຳຄັນຂອງການຕັ້ງເປົ້າໝາຍຫຼາຍຂື້ນນຳ. 

ເຊິ່ງໃນລະຫວ່າງເລີ່ມເປັນຄູຝຶກໃໝ່ລາວໄດ້ພົບກັບໜ້າວຽກທີ່ບໍ່ເຄີຍເຮັດມາກ່ອນ ນັ້ນກໍ່ຄືການຮັບສະໝັກນັກກິລາເພື່ອເຂົ້າມາຮຽນຫຼັກສຸດຂ້ອຍມີເປົ້າໝາຍ. ບີ້ໄດ້ມີການລົງທະບຽນ ແລະ ສຳພາດນັກກິລາກ່ອນສອນບົດຮຽນໃຫ້ພວກເຂົາ. ກ່ອນທີ່ຈະເລີ່ມສອນຫຼັກສູດຂ້ອຍມີເປົ້າໝາຍບີ້ຄິດວ່າຫຼັກສູດນີ້ແມ່ນຄວາມສຳຄັນກັບເດັກນ້ອຍຫຼາຍ ເພາະມັນສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຂົາມີເປົ້າໝາຍຂອງຕົນເອງ ແລະ ສາມາດມີແຜນເພື່ອໄປຮອດເປົ້າໝາຍໃຫ້ສຳເລັດ. ລາວກໍ່ເລີຍມີຄວາມຕັ້ງໃຈສອນ. ຕັ້ງແຕ່ບີ້ເລີ່ມສອນຫຼັກສູດນີ້ ລາວກໍ່ມີການປ່ຽນແປງຕົນເອງໃຫ້ເຮັດຕາມເປົ້າໝາຍທີ່ຕັ້ງໄວ້ກໍ່ຄືການສອນຫຼັກສູດໃຫ້ຄົບ ແລະ ຊ່ວຍນັກກິລາທຸກຄົນໃຫ້ມີເປົ້າໝາຍຂອງຕົນເອງ. ປັດຈຸບັນນີ້ນັກກິລາຂອງບີ້ກໍ່ໄດ້ສ້າງເປົ້າໝາຍສຳເລັດແລ້ວ.

ຈາກເລື່ອງລາວຂອງບີ້ ເຫັນໄດ້ວ່າລາວມີການຊ່ວຍເຫຼືອໃຫ້ນັກກິລາໃນທີມສ້າງເປົ້າໝາຍຜ່ານບົດຮຽນທີ່ລາວສອນ ຈົນເຮັດໃຫ້ນັກກິລາໃນທີມປະສົບຜົນສຳເລັດຄືການທ້ອນເງິນຊື້ກະເປົ໋າດ້ວຍເງິນທີ່ຕົນເອງທ້ອນໄວ້. ນີ້ເປັນປະສົບການໜຶ່ງຂອງຄູຝຶກ Pass It Back ທີ່ກຳລັງຊ່ວຍນັກກິລາຕັ້ງເປົ້າໝາຍຂອງຕົນເອງ.

Bee is a 16 year-old girl from Xieng Khouang Province, and she has been a Pass It Back Coach since August 2020. Bee is in charge of 3 teams in her community. Bee wanted to become a coach after being a player herself in Coach Youn’s team, and applied for a position as a coach and was trained to teach the “I have a Goal” curriculum as part of the Reconnect program. Bee shared her feelings when she first became a coach, “[At the beginning] it was difficult and very challenging for me because I knew nothing about setting goals before and I had to teach it to children. So I had to work really hard to review the content in detail every time before I delivered sessions. Gradually I started to understand that setting goals can start off with something small that we want to happen.” 

Bee recalls a discussion she had with her players. “I asked my players if they knew what a goal is. And all of them responded that they didn’t know. Then I explained to them according to the module, a goal is something that we set every day or something that we want to happen. Then I asked them if there is anything they want. Many players answered that they wanted a new necklace or a new bag. Then I continued to ask them what they should do in order to get what they want. In that moment, I realized how important it is to have a goal, and that we can start off with a small goal. It does not have to be a big goal, but it should be an achievable one.” Through session deliveries and discussions about goal setting, Bee helped her players set their own goals and clearly list out the steps that they need to take to achieve the goals. 

One of her players wrote that she wanted to buy a new bag for herself and started work towards that goal. “One of my players has started to save her 2,000-3,000 LAK daily allowance that she received from her parents every day. On some weekends she did a part-time job peeling corns in order to save up money to buy a bag. In the present, that player has a new bag after a month and a half [of saving].” That is one of Bee’s achievements in helping her player achieve their goal, even though it is a small one. “I was so excited that my session helped my players set their own goals. Even though what I taught them is a small lesson, they were able to successfully set their own goal.” 

When Bee first became a coach, she had to deal with work that she had never done before, such as recruiting, registering, and interviewing players before delivering sessions. Even before Bee started delivering sessions, she believed that the “I have a Goal” module is very important for the children because it can help them have their own goals and make plans in order to achieve those goals. Therefore, Bee worked hard to deliver the sessions. Since Bee started teaching this module, she developed as a Coach and started achieving the goals she set such as delivering all the sessions for this module and helping all her players to set their own goals. Currently, all of Bee’s players have finished setting goals. 

From Bee’s story we can see that she helped her players set goals through the sessions she delivers. One of her player achieved their goal of saving money to buy a new bag. This is one of the experiences of how our Pass It Back coaches help their players set goals for themselves.

Humans of Lao Rugby: Laiyar

Scroll down for English language version

ນາງ ໄຫຼ ຢ່າ ເຊີ່ງລາວເປັນຄູຝືກ Pass It Back ປີທີ1 ແລະ ຮັບຜິດຊອບສອນ 2ທີມ ຢູ່ເມືອງແປກ ແຂວງຊຽງຊວາງ. ນອກຈາກນີ້ລາວຍັງເປັນນັກກິລາຂອງສະໂມສອນຊຽງຂວາງ ເພື່ອຢາກຮຽນຮູ້ທັກສະໃຫມ່ ແລະ ເຂົ້າຮ່ວມການແຂ່ງຂັນຣັກບີ້. ການມາເປັນຄູຝືກນີ້ມັນເຮັດໃຫ້ ໄຫຼ ຢ່າ ມີການປ່ຽນແປງຈາກຕອນທີ່ຍັງບໍ່ໄດ້ມາເປັນຄູຝືກຫຼາຍເຊັ່ນ: ກ່ອນໜ້ານີ້ແມ່ນລາວບໍ່ມີຄວາມກ້າບໍ່ມີຄວາມສາມາດທີ່ຈະກ້າສະແດງອອກ, ບໍ່ຮູ້ຈັກການຈັດການເວລາຂອງຕົນເອງ, ບໍ່ມີຄວາມໝັ້ນໃຈໃນຕົນເອງ. ແຕ່ຫຼັງຈາກທີ່ລາວໄດ້ມາເປັນຄູຝືກແລ້ວເຮັດໃຫ້ລາວມີຄວາມກ້າຫານທີ່ຈະເວົ້າ, ມີຄວາມສາມາດ, ມີຄວາມເປັນຜູ້ນຳຫຼາຍຂື້ນ. ພ້ອມທັງປ່ຽນຄວາມຄິດເກົ່າໆຂອງລາວກ່ຽວກັບຜູ້ຍິງທີ່ວ່າບໍ່ສາມາດເປັນຜູ້ນຳ ແລະ ບໍ່ສາມາດອອກຄຳຄິດເຫັນໄດ້.

ແຕ່ກ່ອນທີ່ ໄຫຼ ຢ່າ ຍັງບໍ່ທັນເປັນຄູຝຶກແມ່ນລາວມັກຈະຄິດກັບຕົນເອງວ່າ “ຂ້ອຍເປັນຜູ້ນຳບໍ່ໄດ້ ເພາະຂ້ອຍບໍ່ມີຄວາມຮູ້ພຽງພໍທີ່ຈະໄປບອກໝູ່ເຮັດບາງສິ່ງບາງຢ່າງທີ່ວ່າ ເຮັດນັ້ນຖືກ ຫຼື ບໍ່ຖືກ.” ເຊິ່ງເວລາທີ່ໝູ່ຂອງລາວມັກໄປຫຼີ້ນກາງຄືນ ແລ້ວຊວນລາວໄປຫຼີ້ນນຳ. ໃນຕອນນັ້ນໄຫຼຢ່າຮູ້ວ່າເປັນເປັນສິ່ງບໍ່ດີ ແລ້ວລາວກໍ່ບອກປະຕິເສດໄປ ແຕ່ວ່າລາວຍັງບໍ່ມີຄວາມກ້າຫານທີ່ຈະຕັກເຕືອນ ຫຼື ບອກກັບໝູ່ຄົນນັ້ນວ່າ ມັນເປັນສິ່ງທີ່ບໍ່ດີແນວໃດທີ່ພວກເຂົາໄປຫຼີ້ນກາງຄືນແບບນັ້ນ. ນີ້ເປັນສະຖານະການທີ່ໄວໜຸ່ມຫຼາຍຄົນມັກພົບພໍ້ ເພາະບໍ່ມີຄວາມໝັ້ນໃຈໃນຕົນເອງ ແລະ ມັກຄິດວ່າຕົນເອງເປັນຜູ້ນຳບໍ່ໄດ້ ເຊິ່ງໄຫຼຢ່າກໍ່ມັກຄິດແບບນັ້ນຕະຫຼອດ.

ແຕ່ເມື່ອໄຫຼຢ່າເລີ່ມມາເປັນຄູຝຶກແລ້ວ ລາວເລີ່ມີການຮຽນຮູ້ ແລະ ປ່ຽນແປງຕົນເອງຜ່ານປະສົບການໃນການໄປສອນແຕ່ລະວັນ. ເຊິ່ງເລີ່ມຈາກການກ້າລົມກັບນັກກິລາໃນເວລາທີ່ສອນທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ສົນທະນາກັບນັກກິລາຫຼາຍໆຄັກ ເຮັດໃຫ້ລາວມີຄວາມໝັ້ນໃຈທີ່ຈະສື່ສານກັບຄົນອື່ນຫຼາຍຂື້ນ. ໄຫຼ ຢ່າເວົ້າວ່າ “ຂ້ອຍໄດ້ໄປສອນນັກກິລາຫຼາຍເທື່ອ ແລ້ວເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍກ້າເວົ້າຫຼາຍຂື້ນ ເພາະຕ້ອງໄດ້ສອນພວກເຂົາກ່ຽວກັບບົດຮຽນ ແລະ ສົ່ງຄວາມຮູ້ໃຫ້ພວກເຂົາ. ເມື່ອຂ້ອຍເຮັດແບບນັ້ນຫຼາຍເທື່ອ ເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າຂ້ອຍເປັນຜູ້ນຳໄດ້ ເພາະຂ້ອຍສາມາດເປັນຜູ້ນຳນັກກິລາທີມຂອງຂ້ອຍໄດ້ ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ເລີ່ມມີຄວາມໝັ້ນໃຈໃນຕົນເອງຫຼາຍຂື້ນ.”

ໄຫຼ ຢ່າ ປ່ຽນແປງຄວາມຄິດກ່ຽວກັບຜູ້ຍິງສາມາດເປັນຜູ້ນຳ ແລະ ສະແດງຄຳຄິດເຫັນໄດ້ຍ້ອນວ່າ ລາວໄດ້ເຫັນເອື້ອຍລາວຄ້າງ ແລະ ຜູ້ຍິງຄົນອື່ນທີ່ຢູ່ໃນກິດຈະກຳຫຼັກສູດ Pass It Back ສາມາດເປັນຜູ້ນຳພາເຮັດກິດຈະກຳ. ໄຫຼຢ່າເວົ້າວ່າ “ຕ້ອງແຕ່ເລີ່ມເຂົ້າມາເປັນຄູຝຶກ ຂ້ອຍເຫັນເອື້ອຍລາວຄ້າງ ແລະ ຜູ້ຍິງຄົນອື່ນຫຼາຍຄົນນຳພາຄູຝຶກເຮັດປະຊຸມ, ຈັດການຝຶກອົບຮົມຕ່າງໆໄດ້.” ນັ້ນເປັນຕົວຢ່າງໜຶ່ງທີ່ ໄຫຼ ຢ່າ ໄດ້ພົບກັບສະຖານະການທີ່ຜູ້ຍິງເປັນຜູ້ນຳໄດ້ ມັນເລີຍໃຫ້ລາວປ່ຽນຄວາມຄິດວ່າ ຜູ້ຍິງເປັນຜູ້ນຳໄດ້ຄືກັນກັບຜູ້ຊາຍ.

ໃນຕອນທຳອິດທີ່ ໄຫຼ ຢ່າ ມາເປັນຄົນຝຶກໝູ່ເພື່ອນຂອງລາວທີ່ຮຽນນຳກັນໃນຫ້ອງຫຼາຍຄົນມັກເວົ້າວ່າ “ເຈົ້າໂຕນ້ອຍແທ້ ເຈົ້າກໍ່ຈະສອນຣັກບີ້ໄດ້ຫວາ? ແຕ່ເມື່ອພວກເຂົາເຫັນຂ້ອນສອນ ແລະ ບາງຄົນກໍ່ໄດ້ມາເປັນນັກກິລາຂ້ອຍນຳ ພວກເຂົາກໍ່ແປກໃຈວ່າເປັນຫຍັງເວລາທີ່ເຈົ້າສອນຄືປ່ຽນແປງເປັນຄົນລະຄົນແທ້ ຄືບໍ່ຄືກັນກັບເວລາທີ່ຢູ່ຫ້ອງຮຽນ ເຈົ້າຄືຜູ້ໃຫຍ່ຂື້ນ.” ເຊິ່ງໝູ່ເພື່ອນຂອງ ໄຫຼ ຢ່າ ທັງຍິງທັງຊາຍໃນຫ້ອງຮຽນຂອງລາວເລີ່ມເຫັນການປ່ຽນແປງລາວແຕກຕ່າງ ຈາກເມື່ອກ່ອນທີ່ບໍ່ຄ່ອຍມັກເວົ້າ ແຕ່ເມື່ອລາວໄດ້ໄປສອນນັກກິລາແລ້ວໝູ່ເພື່ອນຂອງລາວໄດ້ເຫັນເຖິງຄວາມສາມາດຂອງ ໄຫຼຢ່າທີ່ສາມາດສອນເດັກນ້ອຍໄດ້ ແລະ ມີການປະພຶດທີ່ເປັນຜູ້ໃຫຍ່ຂື້ນ. 

ປັດຈຸບັນນີ້ພໍ່ແມ່ ແລະ ພີ່ນ້ອງທີ່ຢູ່ອ້ອມຂ້າງກໍ່ມີການຍອມຮັບວ່າໄຫຼຢ່າສາມາດເປັນຜູ້ນຳໄດ້ ຍ້ອນລາວສາມາດໄປສອນໄດ້ ເຊິ່ງພໍ່ແມ່ເວົ້າວ່າ “ລູກໂຕນ້ອຍແບບນີ້ກໍ່ສາມາດໄປສອນຄົນໂຕໃຫຍ່ໆໄດ້ຫວາ? ແຕ່ເມື່ອພວກເຂົາເຫັນຂ້ອຍໄປສອນຫຼາຍໆເທື່ອແລ້ວ ພວກເຂົາກໍ່ບອກວ່າ ລູກກໍ່ໄປສອນໄດ້ແທ້ເນາະ.” 

ນອກຈາກນີ້ອີກສີ່ງໜຶ່ງທີ່ລາວພູມໃຈທີ່ໄດ້ມາເປັນຄູຝືກນີ້ແມ່ນລາວໄດ້ສອນຫຼັກສູດ Pass It Back ເພື່ອສົ່ງຄວາມຮູ້ທີ່ຕົນເອງໄດ້ຮຽນມາ ແລະ ສອນທັກການຫຼີ້ນຮັກບີ້ໃຫ້ກັບເດັກນອ້ຍ. ໄຫຼ ຢ່າ ບອກກັບຕົນເອງວ່າ “ເຖິງຂ້ອຍຈະເປັນຜູ້ຍິງ ແຕ່ຂ້ອຍບໍ່ຍອມແພ້ງ່າຍ ມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍມີຄວາມກ້າຫານ, ມີຄວາມໝັ້ນໃຈໃນຕົນເອງຫຼາຍ ແລະ ສາມາດເຮັດໃຫ້ຄົນອື່ນເຫັນວ່າເຖີງຂ້ອຍຈະແມ່ນຜູ້ຍີງ ແຕ່ກໍ່ສາມາດເປັນຜູ້ນຳໄດ້ ແລະ ສາມາດອອກຄຳຄິດຄຳເຫັນທຸກເລື່ອງໄດ້ຄືກັນ. ເຖິງຂ້ອຍຈະໂຕນ້ອຍ ແຕ່ກໍ່ສາມາດເປັນຄູຝືກສອນໄດ້. ຕອນນີ້ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າເຫັນວ່າຂ້ອຍເປັນຄູຝຶກສອນນັກກິລາໄດ້ແລ້ວ. ຕອນນີ້ຄົນໃນຊຸມຊົນຂອງຂ້ອຍໄດ້ຍອມຮັບວ່າຂ້ອຍເປັນຄູຝຶກຄົນໜຶ່ງທີ່ສາມາດສອນນັກກິລາເດັກນ້ອຍ ແລະ ຄົນທີ່ໃຫຍ່ກວ່າຂ້ອຍໄດ້ແລ້ວ.” 

ໃນອະນາຄົດໄຫຼຢ່າກໍ່ໄດ້ມີການວາງແຜນວ່າຢາກສອນເດັກນ້ອຍໃນຊຸມຊົນກໍ່ຄືນັກກິລາໃນທີມຂອງລາວໃຫ້ມີຄວາມໝັ້ນໃຈໃນຕົນເອງຄືກັນກັບລາວ ເພື່ອໃຫ້ພວກເຂົາສາມາດເປັນຜູ້ນຳກໃນອະນາຄົດໄດ້ຄືກັນ.

ນອກຈາກ ໄຫຼ ຢ່າ ເປັນຄູຝຶກແລ້ວ ລາວຍັງເປັນນັກກິລາໃນສະໂມສອນຊຽງຂວາງ RFC ແລະນີ້ເປັນໂອກາດໜຶ່ງຂອງລາວໃນການມີໂອກາດເຂົ້າຮ່ວມການແຂ່ງຂັນ. ສຳລັບ ໄຫຼ ຢ່າ ແລ້ວການເປັນນັກກິລາສະໂມສອນກໍ່ແມ່ນການຮຽນຮູ້ທັກສະໃຫມ່ ແລະ ພັດທະນາຕົນເອງໃຫ້ເປັນນັກກິລາທີ່ເກັ່ງເພື່ອໄດ້ໄປແຂ່ງຂັນຫຼາຍບ່ອນ ແລ້ວເອົາປະສົບການທີ່ໄດ້ຮັບມາສອນໃຫ້ກັບຄົນໃນທີມທີ່ຢູ່ຫຼັກສູດ Pass It Back ເພື່ອໃຫ້ນັກກິລາຂອງລາວໄດ້ມີການພັດທະນາທັກສະການຫຼີ້ນຫຼາຍຂື້ນ. ການປ່ຽນແປງຂອງໄຫຼຢ່າແມ່ນມີຄວາມສຳຄັນຫຼາຍທີ່ລາວໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຍ້ອຍເຂົ້າມາເປັນຄູຝຶກ ແລ້ວຊ່ວຍໃຫ້ລາວມີຄວາມໝັ້ນໃຈຂື້ນໃນທຸກໆມື້ ເມື່ອລາວໄປສອນນັກກິລາ. ເຊິ່ງສະຖານະການແບບນີ້ສຳຄັນຫຼາຍກັບໄຫຼຢ່າ ທີ່ລາວສາມາດສ້າງຄວາມໝັ້ນໃຈຜ່ານປະສົບການ ແລະ ລາວຍັງຈະສອນນັກກິລາໃຫ້ເປັນແບບລາວນຳ. ໃນອະນາຄົດເຮົາກໍ່ຈະມີຜູ້ນຳຍິງທີ່ມີຄວາມໝັ້ນໃຈຫຼາຍໆຄົນທີ່ຈະສ້າງຊຸມຊົມໃຫ້ມີຄວາມປອດໄພຫຼາຍຂື້ນ.

Today’s story is about Lai Yar, who is a first-year Pass It Back coach responsible for two teams in Paek District, Xieng Khouang Province. In addition, she is also a rugby player for the Xieng Khouang Rugby Club where she learns new rugby skills and participates in rugby competitions. Being a coach has changed Laiyar significantly. Before, she was unable to express herself and manage her time, and lacked confidence. However, after she became a coach, she has gained the courage to speak, gained new abilities and leadership skills. She also no longer believes that girls cannot be leaders and she believes that girls can express their thoughts.

Before Laiyar became a coach, she often thought to herself, “I cannot be a leader because I do not have the knowledge to tell others what is right or wrong.” When her friends when out at night, they asked if Laiyar wanted to joined them. At the time, Laiyar was aware that it was not a good thing but she did not dare to tell her friends. Instead, Lai Yar just declined the invitation. This is a common situation that many youths experience because they lack self confidence and think that they cannot be leaders. This was also the case for Lai yar. 

After Lai Yar started coaching, she gradually gained knowledge and changed herself. First, she became brave enough to talk to players when teaching rugby. This made her feel more confident in communicating with other people. “I went to coach the players many times, which made me feel more confident in speaking since I have to teach them lessons and pass on knowledge to them. After doing that many times, I felt that I could be a leader because I was able to lead the players in my team. I then started gaining a lot of self-confidence.”

Lai Yar’s attitude towards female leadership has also changed after she saw Lao Khang [Coordinator for Xieng Khouang Province] and other females lead activities in the Pass It back program. “Since the day I became a coach, I saw that Lao Khang and other girls and women were able to lead monthly coach meetings and coach trainings” said Lai Yar. This made her think that women can also lead like men. 

When she first became a coach, her classmates often said to her, “‘you are so small, are you going to be able to teach rugby?’. However, once they saw my sessions, some classmates even became my players. They were surprised that I changed into a completely different person when I coach. They said that I am different from when I am in the classroom. They said I become more mature.” Laiyar's classmates, both girls and boys, started to see her change. In the past, she did not like to speak, but after coaching players, her friends saw that she was able to coach children and became more mature.

Today, her family and relatives all acknowledge that Laiyar is able to be a leader. Laiyar recalls that her parents used to remark, “You are small, are you able to coach people who are bigger than you?. However after they saw me go coach many times, they said that ‘you really can do it’”.

In addition, she is also proud to be a Pass It Back coach because she is able to pass on her knowledge and teach rugby skills to children. Lai Yar said, “Even though I am a girl, I did not give up easily. This program helped me become more courageous, have more self confidence, and show others that even though I am a girl, I can become a leader and share my thoughts and opinions. Even though I am small, I am able to be a coach. Now I have shown others that I can be a coach and people in my community acknowledge that I am a coach who can teach young children and people who are older than me”.

In the future, Lai Yar plans to teach children in her community in order for them to become confident like herself and become leaders in the future. In addition to coaching, Laiyar is also a rugby club player for the RFC, which provides her with the opportunity to participate in competitions. Being a club player allows Lai Yar to gain new skills and develop herself into a good player so that she can compete in many places. She can also use the experiences she gains to teach players in the Pass It Back program in order to further develop the players. Lai Yar's change is very important because she changed as a result of becoming a coach. It has helped her gain more confidence when she coaches players. She is able to build her confidence through this experience as well as coach players to be like her. In the future, we will have many confident female leaders who will help create safer communities. 

Humans of Lao Rugby: Phaivanh

Scroll down for English language version

ໄພວັນແມ່ນຄູຝຶກຄົນໜຶ່ງຂອງຫຼັກສູດ Pass It Back ທີ່ມີອາຍຸນ້ອຍພຽງແຕ່ 17 ລາວສາມາດຈັດການສອນນັກກິລາທີ່ຫຼາຍກວ່າ 50 ຄົນໄດ້. ກ່ອນທີ່ໄພວັນຈະມາເປັນຄູຝຶກແມ່ນເລີ່ມຈາກການເປັນນັກກິລາ Pass It Back ຂອງທີມແຕ່ແລ້ວເຮັດໃຫ້ໄພວັນຮູ້ສຶກວ່າ “ມັນມ່ວນ ແລະ ຢາກລອງມາເປັນຄູຝືກສອນເດັກນ້ອຍຄືກັບເອື້ອຍແຕມາສອນ” ເພາະວ່າໄພວັນຢາກພັດທະນາເດັກນ້ອຍໄດ້ຮູ້ຈັກກິລາຣັກບີ້ ແລະ ຫຼີ້ນເປັນ ລາວເລີຍຕັດສິນໃຈທີ່ຈະສະໝັກເປັນຄູຝຶກ ແລ້ວສາມາດພັດທະນາໂຕເອງຂື້ນມາຈາກນັກກິລາກາຍມາເປັນຜູ້ນຳສອນເດັກນ້ອຍໃນຊຸມຊົນຂອງລາວໄດ້. ກ່ອນຈະໄດ້ເປັນຄູຝືກແມ່ນມີຄູຝຶກຄົນອື່ນແນະນຳມາຂຽນຟອມແລ້ວໄປຄັດເປັນຄູຝືກຕິດແລ້ວໄດ້ໄປຝືກອົບຮົບຢູນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ.

ຫຼັງຈາກຝຶກອົບຮົມແລ້ວເລີ່ມສັ່ງເກດວ່າໄພວັນເປັນຜູ້ນຳກະຄື ໄດ້ໄປສອນເດັກນ້ອຍ ສາມາດຈັດການການສອນທີ່ເດັກນ້ອຍເຄົາລົບນັບຖື, ຕັ້ງໃຈຊ້ອມ. “ນ້ອງເອງກໍ່ພູມໃຈຫຼາຍທີ່ອາຍຸງຍັງນ້ອຍແຕ່ສາມາດເປັນຜູ້ນຳເດັກນ້ອຍ ແລະ ສາມາດມອບຄວາມຮູ້ໃຫ້ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຫຼາຍ. ຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ສອນເດັກນ້ອຍໄດ້ຮັບແມ່ນຄືເອົາມາຈາກປະສົບການທີ່ນ້ອງໄດ້ຮຽນຮູ້ຈາກການຝືກອົບຮົມແລ້ວມານຳໃຊ້ສິດສອນເດັກນ້ອຍໃນຊຸມຊົນຂອງນ້ອງຄື: ບົດຮຽນທີ່ວ່າຜູ້ຍິງຜູ້ຊາຍມີສິດເທົ່າທຽມກັນ ແລະ ເວົ້າເຖີງການໃຊ້ສິດອຳນາດ. ນ້ອງໄດ້ສອນໃຫ້ເຂົ້າເຈົ້າໃຈງ່າຍ ແລະ ເຂົ້າເຖີງບົດຮຽນໄດ້ດີແບບ ໂດຍທີ່ເຂົາເຈົ້າບໍ່ເຂົ້າໃຈຂໍໃດແມ່ນນ້ອງຈະໃຊ້ຕົວຢ່າງຈາກຊິວິດຈິງມາບອກ ແລະ ສອນເຂົ້າເຈົ້າ.”

ວຽກຄູຝຶກໂດຍລວມແມ່ນປົກກະຕິແລ້ວວຽກຄູຝຶກແມ່ນຕ້ອງວາງແຜນສອນ, ໄປສອນແຕ່ລະທີມແຕ່ລະມື້ ແລະແຕ່ລະໂຮງຮຽນ. ຕ້ອງສົ່ງຮູບການສອນທຸກໆມື້, ຂຽນຟອມນໍ້າມັນ, ກວດຟອມໂຕເອງໃນທ້າຍເດືອນ.

ສຳລັບໄພວັນແລ້ວການທີ່ຮັບຜິດຊອບຫລາຍທີມແມ່ນສິ່ງທີ່ທ້າທາຍສຳລັບລາວ ໄພວັນກໍ່ຮູ້ສຶກວ່າ “ຍາກ ແລະ ເມື່ອຍຫຼາຍ ຍ້ອນວ່າເຮົາຕ້ອງສອນໃຫ້ທຸກທີມ. ບາງທີມນັກກິລາທີ່ອາຍຸລຸ້ນດຽວກັນ ເຂົາເຈົ້າອາດບໍ່ຟັງ ແລະ ຄວບຄຸມຍາກ. ເວລາທີ່ໄປສອນລຸ້ນດຽວກັນມັນຍາກຫຼາຍ. ແຕ່ຂ້ອຍໄດ້ໄປບອກ ແລະ ເຕືອນເຂົາເຈົ້າວ່າ ຕອນຮຽນຕ້ອງເປັນຄູຝຶກກັບນັກກິລາ ໃຫ້ມີຄວາມເຄົາລົບກັນ, ໃຫ້ຟັງກັນກ່ອນເພາະເຮົາເປັນຄູສອນກັບນັກກິລາ. ຖ້າອອກນອກໂຮງຮຽນ ຫຼື ເບີດເວລາຮຽນແລ້ວຈັ່ງເຮັດເປັນໝູ່ກັນ. ບາງທີເລີກໂຮງຮຽນຊ້າເຮັດໃຫ້ມີຄວາມຍຸ້ງຍາກເພາະວ່ານັກກິລາກັບກ່ອນເຮັດໃຫ້ບໍ່ໄດ້ສອນບົດຮຽນບໍ່ຄົບ.”

“ການຮັບຜິດຊອບຫຼາຍທີມຄືຂ້ອຍໄດ້ແບ່ງເວລາວ່າຈະຕ້ອງມີແຜນວ່າມື້ໃດຈະສອນໂຮງຮຽນໃດ ແລະ ສອນໂມງໃດ ເພື່ອທີ່ຈະໄດ້ໄປສອນໄວ ນັກກິລາຈິ່ງບໍ່ກັບກ່ອນ ແລະ ນັດນັກກິລາໄວ້ໃຫ້ດີພ້ອມທັງໄປຕາມໂມງທີ່ນັດໄວ້.”

ແຕ່ປົກກະຕິວຽກຄູຝຶກຕ້ອງໄດ້ເຮັດທຸກມື້, ສຳລັບໄພວັນກໍ່ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບຫຼາຍຢູ່ ເພາະລາວອາຍຸນ້ອຍ ທັງຮຽນ ແລະທັງສອນໄປນຳ, ຮັບຜິດຊອບວຽກເຮືອນນຳ ແຕ່ລາວກໍ່ສາມາດແບ່ງເວລາໄດ້ “ການຮັບຜິດຊອບສອນທີມແບບນີ້ ເຮັດໃຫ້ນ້ອງມີການປ່ຽນແປງໃຫ້ເປັນຜູ້ນຳຂື້ນ, ມີຄວາມໝັ້ນໃຈກະຄື: ນ້ອງສາມາດທີ່ຈະເອົາບົດຮຽນທີ່ຮຽນມາໃຫ້ກັບເດັກນ້ອຍ.” ສຳລັບໄພວັນແລ້ວລາວມີຄວາມໝັ້ນໃຈທີ່ຈະເຮັດຫຍັງຕ່າງໆບໍ່ວ່າຈະເລື່ອງການສອນ ຫຼື ໃຫ້ຄຳແນະນໍາແກ່ຄົນອື່ນ, ກ້າເວົ້າກ້າສະແດງອອກ, ກ້າອອກຄວາມຄິດເຫັນໃນສີ່ງທີ່ຕົນເອງຮູ້. ລາວກ້າແນະນຳສີ່ງທີ່ດີບອກໃນສີ່ງທີ່ຄວນເຮັດໃນການໄປສອນນັກກິລາ ມັນເປັນສີ່ງທີ່ດີທີ່ເຮົາບອກກະເຈົ້າແລ້ວ ກະເຈົ້າໄປບອກໝູ່ຕໍ່ໆກັນ.

ປັດຈຸບັນໄພວັນໄດ້ໃຊ້ທັກສະຊີວິດໃນການໃຊ້ຊີວິດປະຈຳວັນຄືຕ້ອງມີໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບຫຼາຍຂື້ນ, ຮູ້ຈັກການວາງແຜນເພື່ອທີ່ຈະໄປຮອດເປົ້າໝາຍ, ເຮັດຕາມແຜນທີ່ໂຕເອງວາງໄວ້. ເຮົາສາມາດສັງເກດເຫັນວ່າເຖິງໄພວັນຈະອາຍຸນ້ອຍ ແຕ່ລາວກໍ່ສາມາດຈັດການເວລາໃນການສອນ ແລະ ຮັບຜິດຊອບສິ່ງທີ່ເກີດຂື້ນກັບລາວໄດ້ທັງເລື່ອງວຽກ ແລະ ການຮໍ່າຮຽນ. ໄພວັນກຳລັງເປັນຕົວແບບໃຫ້ນັກກິລາຂອງລາວຫຼາຍຫກວ່າ 50 ຄົນ ທີ່ກຳລັງຮໍ່າຮຽນ ແລະ ແລກປ່ຽນປະສົບການກັບລາວຜ່ານຫຼັກສູດ Pass It Back.

Phaivanh is a Pass It Back coach in Vientiane Province, who was formerly a player with the programme. While only being 17 years old, she oversees multiple teams with a total of over 50 players. 

“It is fun and I wanted to be a good coach like coach Tae [another coach in the programme] when I was her player.” 

Phaivanh decided to apply to become a coach because she wanted to develop children in order for them to know about rugby and learn how to play it.  When she was selected to become a coach, she underwent training at Vientiane Capital.

After the coach training, Phaivanh became a leader and started delivering sessions to children in her community. 

“I am very proud that even though I am young, I am able to lead children and pass on knowledge to them. The things that I teach children come from what I learned during the training, such as equal rights among females and males and exercising power. I teach in a way that is easy to understand. If players do not understand, I will share real-life examples.”

Overall, coaching work requires session planning for each team spread across multiple schools on a daily basis. There are also tasks associated with coaches, such as sending photos of each session, completing petrol forms and double-checking the various forms for accuracy at the end of the month. 

“It is difficult and exhausting because I have to coach many teams. Some teams have players that are the same age as me, therefore sometimes they may not listen to me and it is hard to control them. When I teach players that are the same age as me, it is very hard. But I have warned them that when I deliver sessions, we have a coach-player relationship and they have to show respect and listen. If we are outside school or we are done studying, then we can treat each other as friends. Sometimes I finish school late, it causes difficulties because the players leave earlier and I cannot deliver all the activities.”

In order to follower her lesson plan and achieve her own goals, Phaivanh became more diligent at time management. “Since I am responsible for many teams, I divided my schedule and planned which days I will teach at certain schools and at what time I will teach so that the players will not leave early. I schedule time with the players and I also have to be punctual myself.”

“Being responsible for coaching has helped me become more of a leader and have more confidence. For example, I am able to take the lessons I learned and teach them to children” said Phaivanh. Phaivanh has the confidence to do many different things, whether that is coaching or giving advice and expressing her thoughts. She is able to give good advice and tell the players what they should do when she coaches. 

Now Phaivanh applies the life skills she learned in her daily life. She knows how to make a plan in order to become a coach and to follow through with the plan she makes. What’s more, even though Phaivanh is young, she is able to manage time to balance her coaching duties with her school work. Phaivanh is a role model for her 50 players who are studying at school and gaining experience through the Pass It Back program.

Humans of Lao Rugby: Vansana

Scroll down for English language version

ໂດ້, ອາຍຸ 17 ປີ ລາວເກິດທີ່ ແຂວງ ວຽງຈັນ. ປະຈຸບັນໂດ້ຍ້າຍມາຢູ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນກັບຄອບຄົວ ແລະ ໄດ້ສຶກສາຮຳ່ຮຽນຢູ່ທີນັ້ນ. ຕອນທີ່ຢູ່ແຂວງວຽງຈັນ ລາວຫຼິ້ນຣັກບີ້ພາຍໃຕ້ຫຼັກສູດ Pass It Back. ໂດ້ໄດ້ມີການຝຶກຊ້ອມຣັກບີ້ໂດຍເລີ່ມມີຄວາມຫຼົງໄຫຼໃນກິລານີ້ຫຼາຍຂື້ນເລື່ອຍໆ ເຖິງມັນເປັນກິລາທີ່ລາວບໍ່ຮູ້ຈັກມາກ່ອນກໍ່ຕາມ. ຫຼັງຈາກໄດ້ຝຶກຊ້ອມຄົບກຳນົດກໍ່ໄດ້ມີການເຂົ້າຮ່ວມການແຂ່ງຂັນທ້າຍລະດູເທື່ອທຳອິດຂອງໂດ້. ມັນໄດ້ເຮັດໃຫ້ລາວມີຄວາມຕື່ນເຕັ້ນຫຼາຍ ໂດ້ເວົ້າວ່າ “ໃນຕອນທີ່ໄປແຂ່ງຂັນມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍຕື່ນເຕັ້ນຫຼາຍ ແລະ ກົດດັນຫຼາຍອີກເພາະມັນເປັນການແຂ່ງຂັນຄັ້ງທຳອິດຂອງຂ້ອຍ. ການແຂ່ງຂັນເທື່ອນີ້ຈະຊ່ວຍສ້າງມິດຕະພາບທີ່ດີໃຫ້ກັບຂ້ອຍ ແລະ ຄົນໃນທີມອື່ນ.” ຫຼັງຈາກການແຂ່ງຂັນໃນຄັ້ງນີ້ໄດ້ຈົບໄປທີມຂອງໂດ້ແມ່ນສາມາດຄົ້ວແຊ້ມໃນການແຂ່ງຂັນຄັ້ນນີ້ໄປໄດ້ມັນເຮັດໃຫ້ໂດ້ດີໃຈຫຼາຍ ແລະ ໂດ້ໄດ້ຕັ້ງໃຈວ່າ ໂດ້ຈະຕັ້ງໃຈຊ້ອມໃຫ້ໜັກ ແລະ ຈະພະຍາຍາມກະຕຸ້ນໝູ່ທຸກຄົນທີ່ຢູ່ໃນທີມໃຫ້ພາກັນຕັ້ງໃຈຊ້ອມ ເພື່ອປ້ອງກັນແຊ້ມໃນການແຂ່ງຂັນຕໍ່ໄປ. ຫຼັງຈາກທີ່ໄດ້ຕັ້ງໃຈຝຶກຊ້ອມມັນກໍບໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ຄວາມຕັ້ງໃຈຂອງໂດ້ເສຍຖິ້ມໄປລ້າໆເພາະທີມຂອງລາວແມ່ນໄດ້ ແຊ້ມ 3ປີຊ້ອນ ໃນການແຂ່ງຂັນຣັກບີ້ແທັກນີ້.

ຫຼັງຈາກທີ່ໂດ້ໄດ້ຫຼິ້ນຣັກບີ້ມາໄລຍະໜຶ່ງ ໂດ້ ຄິດວ່າຕ້ອງການຢາກລອງເຈິະກັບສິ່ງທ້າທາຍໃໝ່ ນັ້ນກໍຄືການຫຼິ້ນຣັກບີ້ແບບປະທະ ຫຼື ວ່າແບບຕຳ ເພາະວ່າໂດ້ໄດ້ເບິ່ງຄຣິບວີດີໂອຂອງຕ່າງປະເທດມາຫຼາຍກ່ຽວກັບການຫຼິ້ນຣັກບີ້ແບບປະທະ ແລະ ໄດ້ເກິດມີຄວາມສົນໃຈຂຶ້ນມາໃນທັນທີວ່າຢາກຫຼີ້ນຣັກບີ້ຕຳ. ໃນເວລາບໍ່ດົນ ກໍມີຄົນມາສ້າງທີມຣັກບີ້ແບບປະທະຢູ່ໃນແຂວງວຽງຈັນ ນັ້ນກໍຄື ອ້າຍ ວັນນະໄຊ ສົມສຸທິ ຫຼື ວ່າ ອ້າຍເປິ້ນ ນັ້ນເອງ. ຫຼັງຈາກທີ່ອ້າຍເປິ້ນມາສອນກ່ຽວກັບທັກສະການຫຼິ້ນຕຳໃຫ້ມັນກໍເຮັດໃຫ້ໂດ້ຄິດວ່າ “ອັນນີ້ແລະ ທີ່ຂ້ອຍຢາກລອງ ຢາກສຳຜັດວ່າມັນເປັນແນວໃດ ເພາະແຕ່ກີ້ແມ່ນມີແຕ່ເບິ່ງຄຣິບວີດີໂອ ແຕ່ຕອນນີ້ແມ່ນໄດ້ລົງມືເຮັດແບບເຂົາເຈົ້າເລີຍ. ເມື່ອໄດ້ມາລອງຫຼີ້ນແລ້ວຮູ້ສຶກວ່າມັນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮັບປະສົບການໃໝ່.”  

ການທີ່ໂດ້ໄດ້ກ້າວມາເປັນນັກກິລາຂອງທີມສະໂມສອນໝູປ່າແມ່ນເພື່ອຢາກສືບຕໍ່ທັກສະຫຼັກບີ້ທີ່ໂຕເອງໄດ້ຮຽນມາຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back ແລະ ເພື່ອເປັນການໄດ້ຫາມິດຕະພາບໃໝ່ໆ, ໄດ້ມີໝູ່ໃໝ່ໆ ແລະ ໄດ້ຮູ້ຈັກກິລາຣັກບີ້ນີ້ຫຼາຍຂຶ້ນ.

ຈາກນັ້ນໂດ້ໄດ້ຍ້າຍມາຢູ່ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນກັບຄອບຄົວ ແຕ່ລາວກໍຍັງບໍ່ໄດ້ຖີ້ມທັກສະຣັກບີ້ທີ່ໂຕເອງມີ ໂດ້ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມຝຶກຊ້ອມກັບທີມຣັກບີ້ຕຳທີ່ຢູ່ນະຄອນຫຼວງ ແລະ ໄດ້ຕັດສິນໃຈເຂົ້າມາເປັນຄູຝຶກພາຍໃຕ້ຫຼັກສູດ Pass It Back ນໍາອິກ. ໂດ້ໄດ້ມີຄວາມຫວັງວ່າການມາເປັນຄູຝຶກຄືການເຮັດວຽກ ເພື່ອແບ່ງເບົາພາລະຄອບຄົວໄດ້ແດ່ໜ້ອຍໜຶ່ງ ແລະ ກໍ່ຍັງໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ເດັກນ້ອຍໄດ້ມີປະສົບການຄືແບບທີ່ລາວເປັນ ເລີຍຢາກໃຫ້ເດັກນ້ອຍໄດ້ຮຽນຮູ້ ແລະ ນຳໃຊ້ທັກສະໃຫມ່ໆເຂົ້າໄນການແຂ່ງຂັນ. “ຂ້ອຍຢາກພັດທະນາຕົວເອງນຳຄືຢາກເປັນຄົນທີ່ມັກປາກມັກເວົ້າ, ເຂົ້າຫາສັງຄົມງ່າຍ ເພາະແຕ່ກ່ອນຂ້ອຍຈະເປັນຄົນງຽບບໍ່ຄອຍມັກເຂົ້າສັງຄົມ.” ນັ້ນກໍ່ແມ່ນເຫດຜົນໃນການມາເປັນຄູຝຶກຂອງໂດ້. 

ຫຼັງຈາກທີ່ໄດ້ຮັບການຄັດເຂົ້າມາເປັນຄູຝຶກ ລາວກໍໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຫຼາຍຢ່າງເຊັ່ນວ່າ: ການພັດທະນາຄວາມຄິດຂອງໂຕເອງ ຄືໃນຕອນຝຶກອົບຮົມແມ່ນໄດ້ມີການແຕ່ງແຜນສອນເພື່ອກຽມເສັງ ໂດ້ກໍແຕ່ງແລະ ຄິດໄປນຳວ່າເຮັດແນວໃດຈຶ່ງຈະເສັງຜ່ານ. ລາວກໍ່ໄດ້ຂໍໃຫ້ໝູ່ມາຊ່ວຍເປັນນັກກິລາໃຫ້ແລ້ວໂດ້ກໍລອງສອນ. ລາວກໍຄິດຫາເດັກນ້ອຍທີ່ຈະໄດ້ໄປສອນວ່າ ຖ້າສອນແບບນີ້ເດັກນ້ອຍຈະຮູ້ສຶກມ່ວນບໍ່? ຈະຕ້ອງສອນແນວໃດເພື່ອໃຫ້ເດັກນ້ອຍເຂົ້າໃຈໃນກິດຈະກຳທີ່ສອນ. ລາວກໍ່ໄດ້ນຳເອົາປະສົບການທີ່ຝຶກອົບຮົມມາໃຊ້ກັບຕົນເອງຄື “ສອນເດັກນ້ອຍດ້ວຍຄວາມເປັນມິດ ແລະ ເຂົ້າຫາກັບນັກກິລາໄດ້ງ່າຍ. ພ້ອມທັງບໍ່ໄດ້ຖືໂຕວ່າໂຕເອງເປັນຄູຝຶກ. ແຕ່ມັກຈະໃຊ້ຄຳເວົ້າແບບອ້າຍລົມກັບນ້ອງ ແລະ ເຮັດໃຫ້ນັກກິລາມັກ ແລະ ມ່ວນໃນການສອນຂອງຂ້ອຍ.” ສ່ວນເລື່ອງຄວາມຮູ້ແມ່ນໂດ້ກໍມີຄວາມຮູ້ມາຫຼາຍພໍສົມຄວນ ເພາະເຄີຍເປັນນັກກິລາມາກ່ອນມັນອາດຈະເຮັດໃຫ້ລາວເຂົ້າໃຈວ່າເກມອັນໃດຕ້ອງຫຼິ້ນແນວໃດມັນຈຶ່ງຈະມ່ວນ, ຫຼິ້ນແນວໃດນັກກີລາຈື່ງຈະນຳໄປໃຊ້ ແລະ ສຸດທ້າຍແມ່ນກ່ຽວກັບທັກສະຊີວິດມັນເຮັດໃຫ້ໂດ້ໄດ້ມີທັກສະໃນການເວົ້າຫຼາຍຂຶ້ນ. ການສົນທະນາທັກສະຊີວິດເປັນພາກສ່ວນໜຶ່ງທີ່ສຳຄັນຫຼາຍສຳລັບນັກກິລາໄດ້ຮຽນຮູ້ທັກສະຊີວິດໃໝ່ ເພາະນອກຈາກເຂົາເຈົ້າຈະໄດ້ຫຼິ້ນກິລາຣັກບີ້ແລ້ວ ເຂົາເຈົ້າຍັງໄດ້ຮຽນກ່ຽວກັບຄວາມຮູ້ຫຼາຍໆຢ່າງກ່ຽວກັບທັກສະຊີວິດ ບໍ່ວ່າຈະເປັນການຮຽນເຖິງກົດລະບຽບພື້ນຖານ, ການສື່ສານທີ່ຖຶກຕ້ອງ, ກ່ຽວກັບການຊ່ວຍເຫຼືອຄົນອື່ນ ແລະ ເຂົ້າໃຈເລື່ອງບົດບາດຍິງຊາຍ. ເພາະຖ້າທຽບແຕ່ກີ້ກັບຕອນທີ່ໄດ້ເຂົ້າມາຝຶກອົບຮົມແມ່ນໂດ້ກ້າເວົ້າກ້າສະແດງອອກຫຼາຍ ແລະ ກ້າເຂົ້າຫາຄົນອື່ນຫຼາຍຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ. ລາວກໍ່ໄດ້ກາຍເປັນຜູ້ນຳພາການສົນທະນາທັກສະຊີວິດກັບນັກກິລາຂອງຕົນເອງໄດ້.

Doe, is a 17-year old boy from Vientiane Province. He recently moved to Vientiane Capital with his family to study at a high school there. When he was in Vientiane Province, he joined the Pass It Back program and slowly discovered that he had a passion for rugby, even though he never knew about the sport before. After completing a designated number of sessions, he participated in his first competition at the end of the season. Doe was very excited and shared, “When I went to compete, I felt very nervous and pressured because it was my first competition. But, this competition helped me build friendships with other teams as well as within my own team.” At the competition, Doe’s team won first place. Doe was very happy and plans to train hard and encourage his teammates to do the same in order to defend their title. The effort he put into training was not in vain because his team was able to secure first place for three consecutive years. After playing tag rugby for a while, Doe wanted to challenge himself by playing contact rugby. He became interested in contact rugby after watching video clips online. Not long after, Pern and Tae (key partners in Vientiane Province) created a contact rugby team in Vientiane province. After Pern came to teach contact rugby skills, Doe thought to himself, “This is what I want to try! I wanted to try it because I have only watched video clips, but now I can play it myself. After trying to play it, I was able to gain new experiences.” Doe wanted to become a rugby club player in order to use the skills that he learned in the Pass It Back curriculum, build new friendships, and learn more about the sport.

After that, Doe moved to Vientiane Capital with his family. However, he did not want to let go of his passion for rugby. Therefore, he resumed playing contact rugby in a club in Vientiane Capital and decided to join the Pass It Back program as a coach. Doe wanted to become a coach in order to help out his family and help children have the same experience as he did. He wanted children to learn and use the skills that they learn in competitions. Doe shared he reason for becoming a coach, “I wanted to improve myself and become more talkative and sociable because in the past I was a quiet person and did not like to socialise.”

After being selected as a coach, Doe changed a lot. For example, his thinking changed. During the training, he had to plan a session for the test. As he was planning, he thought of how he could pass the test. He asked his friends to role-play as players in order for him to practice coaching. He thought of the children that he will teach and whether they will have fun and understand what he teaches. He also used the experience he gained from training, “I coach children in a friendly and approachable manner. I do not act superior because I am a coach, I talk to players like they are my younger siblings in order for them to have fun”. Doe also has a considerable amount of knowledge because he was previously a player. This helps him to know how to make the games fun and ensure that the players use the skills they learned. Learning life skills has helped Doe improve his speaking skills. Life skill discussions are very important for players to learn new life skills because in addition to playing rugby, they also get to learn many life skills whether that is basic rules, correct communication, helping others, and gender roles. Compared to when Doe was training, he is now more confident in speaking up and approaching others. He has become a leader who facilitates life skill discussions for his players.

Humans of Lao Rugby: Khamsamay

Scroll down for English language version

ນາງ ຄຳ​ສ​ະໄໝ ​ອາ​ຍຸ 16 ປີ​ ຮຽນ​ຢູ່​ໂຮງຮຽນໃນເມືອງແປກ, ລາວ​​ເປັນຄູ​ຝືກ​ຫຼັກສູດ Pass It Back ມາ​ໄດ້ 2ປີ​ ເຊິ່ງລາວເຄີຍ​ຕັດສິນໃຈຈະ​ອອກຈາກການເປັນ​ຄູ​ຝືກສອນຣັກບີ້ ​ແຕ່​ໄດ້​​ກັບ​ມາ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ຄືນຍ້ອນຢາກ​ພັດ​ທະ​ນາ​ເດັກ​ນ້ອຍ​ຢຸ່​ຊຸມຊົນ ແລະ ​ພັດ​ທະ​ນາ​ຕົນ​ເອງ ​ເພາະລາວເຊື່ອ​ວ່າ​ການ​ເປັນ​ຄົນ​ຢູ່​ໃນ​ໂລກ​ນີ້​ແມ່ນ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ຮຽນ​ຮູ້​ ໃນອາ​ນາ​ຄົດ​ເຮົາ​ຈື່ງ​ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ຍຸ້ງ​ຍາກ. ​

ຊ່ວງເວລາໜຶ່ງຂອງຄຳສະໄໝແມ່ນລາວເຄີຍເປັນນັກກິລາຣັກບີ້ມາກ່ອນທີ່ຈະເປັນຄູຝຶກ ເຊິ່ງລາວໄດ້ຮຽນຮູ້ທັກສະໜຶ່ງທີ່ສຳຄັນຫຼາຍໃນຕອນນັ້ນແມ່ນການຮຽນຮູ້ເລື່ອງບົດບາດຍິງຊາຍ. ​ຄຳສະໄໝເລົ່າວ່າ 

“ກ່ອນ​ທີ່​ຂ້ອຍ​ຈະ​ມາ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​​ ແມ່ນ​ຂ້ອຍ​ເປັນ​ນັກ​ກີ​ລາ​​ຂອງ​ນາງ​ເລຍ​ຢ່າ​ກັບ​ເບົ້າ​ເລົ່າມາ​ກ່ອນ​ໄດ້ໜຶ່ງປີ. ​ ​ຕອນ​ທີ່​ຂ້ອຍ​ເປັນ​ນັກ​ກີ​ລາ​ແມ່ນ​ຂ້ອຍ​ກໍ່​ໄດ້​ຮຽນຫຼາຍ​ສິ່ງຫຼາຍ​ຢ່າງ​ເຊັ່ນ​: ​ການ​ຫຼີ້ນ​ກີ​ລາ​ຣັກ​ບີ້​ ແລະ ​ຮຽນ​ທັກ​ສະ​ຊີ​ວິດ. ຂ້ອຍໄດ້ຮັບຮູ້ວິທີການຫຼີ້ນຣັກບີ້ ແລະ ສົ່ງບານ. ​ສຳ​ລັບ​ທັກ​ສະ​ຊີ​ວິດ​ແມ່ນ​ໄດ້​ຮຽນ​ຮູ້​ບົດ​ບາດ​ຍິງ​ຊາຍ ຫຼື ​ວີ​ທີ​ການ​ຈັດການ​ບັນ​ຫາ​ວ່າເຮົາ​ຕ້ອງ​ແກ້​ໄຂ​ແນວ​ໃດ​ຈື່ງ​ບໍ່​ມີ​ບັນ​ຫາ. ແຕ່ເມື່ອຄຳສະໄໝ​ກ້າວມາເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ກິລາ​​ກໍ່​ມີ​ຄວາມ​ທ້າ​ທາຍຫຼາຍ​ຢ່າງ​ຈົນລາວຢາກ​ອອກ​ຈາກ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ຍ້ອນວ່າ​ “ແມ່ຂ້ອງຂ້ອຍ​​ບໍ່​ຢາກ​ໃຫ້​ເປັນ​ຄູ​ຝື​ກ ​ເພາະ​ການ​ເດີນ​ທາງໄປສອນ​ແມ່ນ​ຂີ່​ລົດ​ຈັກ​ໄປ​ກັບ​ໝູ່ ແຕ່​ຕອນ​ກັບບ້ານມາແມ່ນ​ຄໍ່າຫຼາຍ ​ແລ້ວ​ແມ່ກໍ່​ເລີຍ​ບໍ່ຢາກ​ໃຫ້​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ຕໍ່​. ແມ່​ກໍ່​ໄດ້​ເວົ້າ​ວ່າ​ຖ້າ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ໄປ​ມາ​ເປັນ​ແບບ​ນີ້​ມັນ​ມີ​ຄວາມ​ສ່ຽງ​ ຕໍ່​ໄປ​ຈະ​ບໍ່​ໃຫ້​ເປັນ​ຄູ​ຝື​ສອນ​ອີກ​ແລ້ວ​. ຕອນ​ທີ່​ຂ້ອຍ​ໄດ້​ຍິນ​ແມ່​ເວົ້າ​ແນວ​ນີ້​ແມ່ນ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຂ້ອຍ​ຮູ້​ສື​ວ່າ​ມັນ​ຍາກຫຼາຍ​ທີ່​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຕົນເອງ​ໄດ້​ກັບ​ມາ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ. ​ແຕ່ຂ້ອຍ​ກໍ່​ຍັງ​ຢາກ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ສອນ​ກິລາ​ຣັກ​ບີ້​ ເພື່ອ​ພັດ​ທະ​ນາ​ເດັກ​ນ້ອຍ. ​ຂ້ອຍ​ຈື່ງ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ​ຈາກ​ອ້າຍ​ເຢີ​ຫາ​ ຊ່ວຍ​ລົມ​ກັບ​ແມ່ ​ເພື່ອ​ໃຫ້​ແມ່ອະນຸ​ຍາດ​​​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ສອນ​ນັກ​ກີ​ລາ​ແລະ​ອ້າຍ​ເຢີ​ຫາ​ໄດ້​ໂທ​ຫາ​ລົມ​ກັບ​ແມ່​ນ້ອງວ່າ​ບັນ​ຫາ​ເປັນ​ຫຍັງ​ ບໍ່​ໃຫ້​ນ້ອງ​ມາ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ແມ່​ກໍ່​ໄດ້​ອະ​ທິບ​າຍໃຫ້​ອ້າຍ​ເຢີ​ຫາ​ລາວ ​ກໍ່​ໄດ້​ເວົ້າ​ວ່າ​ຖ້າ​ເປັນ​ແນວ​ນັ້ນ​ເຮົາ​ສາ​ມາດ​ປ່ຽນ​ໄດ້​ເຮົາ​ສີ​ບໍ່​ໃຫ້​ເຂົາ​ຂີ່​ລົດ​ມາ​ເອງ​ເຮົາ​ຈະ​ໃຫ້​ລົດ​ມາ​ຮັບ​ທຸກ​ຄັ້ງ​ໃນ​ການ​ເດີນ​ທາງ​ໄກ. ​ສຸດ​ທ້າຍ​ແມ່​ກໍ່​ເຂົ້າ​ໃຈແລະກໍ່​ໄດ້​ອາ​ນຸ​ຍາດ​ໃຫ້​ກັບ​ມາ​ສອນ​ນັກ​ກີ​ລາ​ຣັກ​ບີ້ຄືນ.”

ເມື່ອໄດ້ຍິນແມ່ອະນຸຍາດແລ້ວ ຄຳສະໄໝດີໃຈຫຼາຍທີ່ຈະໄດ້ກັບໄປສອນເດັກນ້ອຍ ເພາະລາວເຊື່ອວ່າ​​ການ​ສອນ​ເດັກ​ນ້ອຍ​ແມ່ນ​ສຳ​ຄັນຫຼາຍ​ທີ່​ຈະ​ຕ້ອງ​ສອນ​ເດັກ​ນ້ອຍ​ເພາະ​ວ່າ​ເດັກ​ນ້ອຍ​ຄວນ​ທີ່​ຈະ​ໄດ້​ຮັບ​ຄວາມ​ຮູ້​ໃຫ້ຫຼາຍໆ​ກ່ອນ​ທີ່​ເຂົ້າ​ສູ່ໄວ​ໝຸ່ມ ​ແລະ ​ຕອນ​ທີ່​ມີ​ຄອບ​ຄົວ​ທີ່​ອະ​ນາ​ຄົດ​ຈື່ງ​ບໍ່​ມີ​ຄວາມ​ທ້າ​ທາຍຫຼາຍສຳ​ລັບ​ຕົນ​ເອງ. ການສອນເດັກນ້ອຍແມ່ນສຳຄັຍເພາະວ່າເດັກນ້ອຍຄວນໄດ້ຮັບຄວາມຮູ້ໃຫ້ຫຼາຍໆກ່ອນທີ່ເຂົ້າສູ່ໄວໝຸ່ມ ແລະ ຕອນທີ່ມີຄອບຄົວໃນອະນາຄົດຈື່ງບໍ່ມີຄວາມທ້າທາຍຫຼາຍສຳລັບພວກເຂົາ ເພາະພວກເຂົາສາມາດວາງແຜນ ແລະ ຮັບມືກັບສິ່ງທີ່ອາດຈະເກີດຂື້ນໄດ້ ເມື່ອພວກເຂົາເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບທັກສະຊີວິດທີ່ໄດ້ຮັບຈາກຫຼັກສູດ ບໍ່ວ່າຈະເປັນການຮັບມືກັບຄວາມກົດດັນຈາກໝູ່ເພື່ອນ, ການຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ແລະ ການບໍ່ຍອມແພ້.

ແຕ່ກ່ອນໜ້ານີ້ທີ່​ຕອນ​ທີ່ຄຳສະໄໝ​ຍັງ​ບໍ່​ທັນ​ໄດ້​ເຂົ້າ​ຮ່ວ​ມ​ກິດ​ຈະ​ກຳຂອງ Pass It Back​ ແມ່ນ​ລາວ​​ບໍ່​ຮູ້​ທີ່​ຈະ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ​ຈາກ​ໃຜ ຫຼື​ ມີຄວາມ​ກ້າ​ຫານໃນບາງຄັ້ງແຕ່​ກໍ່​ບໍ່​ພໍ​ທີ່​ຈະ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ. “​ ແຕ່​ຕອນ​ນີ້​​ຂ້ອຍ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ສອນ​ເດັກ​ນ້ອຍຂ້ອຍ​ຮູ້​ສືກ​ວ່າ​ຕົນ​ເອງ​ມີ​ຄວາມ​ກ້າ​ມີ​ຄວາມ​ເປັນ​ຜູ້​ນຳຫຼາຍ​ຂື້ນຄື: ຕອນ​ນີ້​ຂ້ອຍ​ກ້າ​ເວົ້າ​ກ້າ​ວ່າ ແລະ ​ສາ​ມາດ​ສອນ​ນັກ​ກີ​ລາ​ໄດ້​. ພ້ອມທັງກັບຕອນ​ນີ້ຂ້ອຍ​ໄດ້​ຂ້າມ​ຜ່ານ​ອຸ​ປະ​ສັ​ກ​ເທື່ອ​ນີ້​ແມ່ນ​ສິ່ງ​ທີ່​ແມ່ນ​ບໍ່​ໃຫ້​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ກໍ່​ສາ​ມາດ​ເຮັດ​ໃຫ້ຂ້ອຍ​ສາ​ມາດ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ວ່າ​ຊີ​ວິດ​ຂອງ​ເຮົາ​ແມ່ນ​ຕ້ອງ​ມີ​ອຸ​ປະ​ສັກ​ແບບ​ນີ້​ຢູ່​ຕະຫຼອດ. ​ແຕ່​ເຮົາ​ມີ​ຄວາມ​ກ້າ​ສາ​ມາດ​ແກ້​ໄຂດ້ວຍຕົນເອງ ​ຖ້າ​ວ່າ​ແກ້ໄຂ​ບໍ່​ໄດ້ດ້ວຍຕົນເອງ​ແມ່ນ​ສາ​ມາດ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ​ຈາກ​ຜູ້​ອື່ນ​ໄດ້ເມື່ອ​ເຮົາ​ຕ້ອງ​ການ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອ.”

ການ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ສອນ​ກິລາ​ຮັກ​ບີ້​ແມ່ນ​ມີ​ຫຼາຍ​ສິ່ງຫຼາຍ​ຢ່າງ ​ແລະຄູ​ຝືກ​ກໍ່​ໄດ້​ຮຽນ​ທັກ​ສະ​ການ​ສອນ​ມາ​ຈາກ​ຄູ​ຝືກສອນ​ຄົນ​ອື່ນ​ທີ່​​ສອນ​ຄຳ​ສະ​ໄໝ​. ລາວ​ກໍ່ມີ​ຄວາມ​ສາ​ມາດ​​ບໍ່​ຍອມແພ້​ທີ່​ສາ​ມາດໄປ​ມາ​ເປັນ​ຄູ​ຝືກ​ສອນ​ນັກ​ກີ​ລາ​, ໄດ້ມີຄວາມຮູ້​, ​ມີ​ຄວາມ​ຄິດ​ດີໆ​ທີ່​ຈະ​ພັດ​ທະ​ນາ​ນັກ​ກ​ກິລາ​ໄວ​ໝຸ່ນ ​ແລະ ​ກໍ່​ຍັງ​ມີ​ຄວາມ​ກ້າ​ທີ່​ຈະ​ສະ​ແດງອອກ​ໃນ​ການ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອຍ​ຈາກ​ຄົນ​ອື່ນ​ເພີ່ອ​ແກ້​ໄຂ​ຄວາມ​ທ້າ​ທາຍ​ທີ່​ເກີດ. ​ຄຳ​ສະ​ໄໝ​ກໍ່​ໄດ້​ເວົ້າ​ວ່າ “ໃນ​ອາ​ນາ​ຄົດ​ທີ່​ຂ້ອຍ​ຮຽນ​ຈົບ​ແລ້ວ​ ຂ້ອຍ​ຈະ​ໄປ​ເປັນ​ທະ​ຫານ​ປ້ອງ​ການ​ຊາດ ​ເພາະ​ວ່າ​ພໍ່​​ນ້ອງກໍ່​ເປັນ​ທະ​ຫານ​ ແລະ ​ພໍ່​ແມ່​ເລືອ​ກ​ໃຫ້​ເປັນ​ທະ​ຫານ​ ເພາະ​ການ​ປັນ​ທະ​ຫານ​ແມ່ນ​ໄດ້​ເປັນ​ຄົນ​ປ້ອງ​ກັນ​ຊາດ​, ປ້ອງ​ການ​ຄວາມ​ສະຫງົດບ. ​ໃນ​ອາ​ນາ​ຄົດ​ຖ້າ​ໄດ້​ເປັນ​ທະ​ຫານ​ຄື​ກັບໃນ​ຄວາມ​ຄິດ​ຂອງ​ພໍ່​ແມ່ແລ້ວ ​ທັບ​ສະ​ທີ່​ນ້ອງ​ໄດ້​ຮຽນ​ປັບ​ຈຸ​ບັນ​ນ້ອງ​ກໍ່​ສາ​ມາດ​ເອົາ​ໄປ​ນຳ​ໃຊ້​ຢູ່​ໃນ​ວຽກ​ຂອງ​ນ້ອງ​ໄດ້​ຄື​ກັນ. ​ຖ້າ​ວ່າ​ມີ​ຄວາມ​​ທ້າ​ທາຍ​ເຮົາ​ກໍ່​ສາ​ມາດ​ຂໍ​ຄວາມ​ຊ່ວຍ​ເຫຼືອຍໄດ້​ຄື​ກັນ ​ແລະ​ ມີ​ຄວາມ​ກ້າ​ທີ່​ຈະ​ເວົ້າ, ​ກ້າ​ທີ່​ສະ​ແດງ​ອອກ​ຢູ່​ໃນ​ວຽກ​ງານ.”

Khamsamay is a 16 year-old Coach from Xieng Khouang Province. She has been with the Pass It Back programme for two years. 

Khamsamay used to be a player for the program before becoming a coach. “[When I was a player] I learnt about rugby skills, gender equality and problem solving.” It was fun for her being a player, but when she first tried to become a coach, she faced major challenges. “My mom did not want me to work as a Coach for a few reasons. First, I didn’t have any transportation [of my own]; I had to go with my friend because she had a bike, and we usually finished and got home late which made my mom unhappy. My mom said to me that if working as a Coach and coming home late like this posed major risks, I should just quit. I couldn’t oppose my mom, so I followed what she said and quit. But deep inside I didn’t want my work as a Coach to end. I still aspired to provide opportunities for children in the community to participate in rugby and develop. So I called Yur Ha [LRF staff in Xieng Khouang Province] and asked for his help to please come and talk to my mom. Yur Ha came and discussed the concerns that my mom had. In the end, Yur Ha identified the concern and suggested that, if transportation was the problem, he would provide transportation and escort me. Then my mom agreed and I could return to my Coach work.”

Khamsamay was so happy when her mother allowed her to return as a Coach as she firmly believed that this program is very important. She could see how her job can help a lot of children to learn the skills they need in life, such as dealing with peer pressure, asking for help when needed and being persistent.  

Before joining the Pass It Back program, Khamsamay did not know that being able to ask for help is an important skill in itself. She didn’t know where or who to ask for help and she didn’t know how to ask for help and most importantly, she was afraid of being judged if she asked for help. But now she has changed. “Now I have more confidence in myself. I am confident to deliver sessions to my players. I think in life, I will encounter challenges from time to time, and from now on I will not give up. I will confront the challenge by myself first, and if I can’t do it alone, I will certainly reach out and ask for help when I am in need.”

Today, Khamsamay continues to develop as a Coach and inspire children in the community. She strives to help children who encounter issues similar to hers and encourage them to reach out for help to overcome their challenges. Khamsamay shared her future plan with us; “I hope to one day protect my country by being a soldier, because my brother is a soldier and my parents also want me to be a soldier. I believe that even when I achieve my goal of becoming a soldier, the skills that I learnt from this program will still follow me and assist me with my work. Asking for help does not mean we are weak. We can always ask for help whenever we encounter challenges.” 

Sport for Good Stories: Vatthana Sombatniyom

Scroll down for English language version

ທ້າວ ວັດ​ທະ​ນາ ສົມບັດນິຍົມ ຫຼື ນ້ອຍ ອາ​ຍຸ 22 ປີ, ລາວ​ກຳ​ລັງ​ສຶກ​ສາ​ທີ່​ມະ​ຫາ​ວິ​ທະ​ຍາ​ໄລ​ແຫ່ງ​ຊາດ, ຄະ​ນະ​ເສດ​ຖະ​ສາດ ແລະ​ ບໍ​ລິ​ຫານ​ທຸ​ລະ​ກິດ. ນ້ອຍ​ເປັນ​ຄູ​ຝຶກຈຳປາບານຣັກບີ້ ພາຍໃຕ້ຫຼັກສູດ Pass It Back ມາໄດ້ 4 ປີ​ແລ້ວ. ປະ​ຈຸ​ບັນ​ກຳລັງສອນ​ 4ທີມ ເຊິ່ງນັກກິລາທັງໝົດປະມານ 60ຄົນ. ນ້ອຍ​ໄດ້​ສອນ​ປື້ມ​ທັງ​ໝົດ 4 ຫຼັກ​ສູດກ່ຽວກັບ​: ຄວາມເຂົ້າໃຈບົດ​ບາດ​ຍິງ​ຊາຍ, ການວາງ​ແຜນ​ອະ​ນາ​ຄົດ, ຄວາມ​ສຶກ​ປອດ​ໄພ ແລະ ​ສຸ​ຂະ​ພາບ​ແຂງ​ແຮງ​. ນອກຈາກການສອນຫຼັກສູດກ່ຽວກັບທັກສະຊີວິດທີ່ສຳຄັນແລ້ວ ລາວຍັງໄດ້ມີການຮຽນທັກສະການປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນຕົ້ນ, ການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ ແລະ ການວັດແທກການປ່ຽນແປງອີກນຳ. ຕະຫຼອດເວລາການເປັນຄູຝຶກ ນ້ອຍມັກຮຽນທີ່ສຸດແມ່ນກ່ຽວກັບການ ປະຖົມພະຍາບານຫຼາຍຍ້ອນວ່ານ້ອຍມັກການທີ່ໄດ້ປິ່ນປົວເບິ່ງແຍງຜູ້ຄົນ ແລະ ນັກກິລາທີ່ໄດ້ຮັບບາດເຈັບ. ລາວໄດ້ຕິດຕາມອາການບາດເຈັບເວລາທີ່ນັກກິລາຂອງລາວໃນລະວ່າງຊ້ອມຢູ່ເລື້ອຍໆ. 

ນ້ອຍໄດ້ມີໂອກາດຮຽນການປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນຕົ້ນນຳ ຈ້ອຍ ວໍເຕີ້ ເຊິ່ງເປັນແພດສະໜາມສະເພາະຂອງກິລາຣັ້ກບີ້ຕ່າງປະເທດ, ຈາກນັ້ນມາລາວກໍມີຄວາມຫຼົງໄຫຼຫຼາຍຂຶ້ນຈົນໄດ້ກາຍເປັນຜູ້ນຳໃນການຮຽນປະຖົມພະຍາບານເພື່ອສອນຄູຝຶກທີ່ເຂົ້າຮ່ວມຝຶກອົບຮົມຄູຝຶກໃນສົກປີ 2017.  ເຊິ່ງຊ່ວງເວລາທີ່ໄດ້ຮັບໜ້າທີ່ນີ້ ເຮັດໃຫ້ນ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າ “ຂ້ອຍຕື່ນເຕັ້ນ ແລະ ປະທັບໃຈທີ່ໄດ້ນຳພາຄູຝຶກຮຽນປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນຕົ້ນຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ຖືກຕ້ອງ. ແຕ່ມີບາງຄັ້ງຂ້ອຍກໍ່ຮູ້ສຶກບໍ່ໝັ້ນໃຈກ່ອນທີ່ຈະນຳພາສອນ. ຂ້ອຍໄດ້ກັບໄປຖາມເອື້ອຍປຸ໋ຍກ່ຽວກັບການວິທີການແນະນຳຄູຝຶກ ແລະ ພະຍາຍາມສັງເກດຕອນທີ່ເອື້ອຍປຸ໋ຍຍສາທິດ ຫຼື ສະແດງໃຫ້ເບິ່ງຈາກນັ້ນຂ້ອຍກໍເລີ່ມຮູ້ຈັກແນວທາງໃນການເລີ່ມສອນ. ຄວາມຕື່ນເຕັ້ນກໍ່ຫຼຸດລົງໜ້ອຍໜຶ່ງ ແລະ ມີການວາງແຜນຕື່ມໃນກິດຈະກຳເພື່ອເຮັດໃຫ້ງ່າຍໃນການຈັດການຕົນເອງ”.  

ໃນການຝຶກອົບຮົມປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນຕົ້ນໃຫ້ຄູຝຶກ ນ້ອຍໄດ້ນຳພາເຮັດການສອນຢ່າງລະອຽດທັງໃຫ້ຄຳແນະນຳຈົນຄູຝຶກມີຄວາມໝັ້ນໃຈປະຕິບັດຈົນຖືກວິທີ. ຫຼັງຈາກນັ້ນເວລາມີການແຂ່ງຂັນຈຳປາບານແຕ່ລະເທື່ອນ້ອຍກໍມີຈິດອາສາຢາກເປັນແພດສະໜາມທຸກເທື່ອຈຶ່ງມີຜູ້ໃຫຍ່ທີ່ເຫັນແວວຄວາມສາມາດຂອງລາວ. ຈາກນັ້ນລາວກໍໄດ້ຮັບໜ້າທີ່ເປັນຜູ້ຈັດການທີມແພດສະໜາມໃນການວຽງຈັນເທັນ ໃນປີ 2018 ເປັນປະສົບການໃໝ່ທີ່ທ້າທາຍຫຼາຍສຳລັບນ້ອຍທີ່ຕອນນັ້ນອາຍຸ 18 ປີ ແລະເປັນຄັ້ງທຳອິດແຕ່ສິ່ງລາວກັງວົນເປັນຕຳແໜ່ງທີ່ສຳຄັນ ແລະເບິ່ງຄວາມປອດໄພຂອງນັກກິລາ, ການນຳພາແລະຈັດທີມແພດສະໜາມ ແລະລາວກໍມີຜູ້ຊ່ວຍໃຫ້ຄຳປຶກສາເຊັ່ນເອື້ອຍປຸຍ, ຈ້ອຍ ແລະ ອາສາກູ້ໄພທີ່ມີປະສົບການ ຊ່ວຍແນະນຳວິທີການຮັບມື ແລະກຽມອຸປະກອນແພດ. ສິ່ງທີ່ລາວຕ້ອງເຮັດໃນຕອນນີ້ແມ່ນມີຫຼາຍຢ່າງທີ່ລາວຕ້ອງຈັດການ “ຂ້ອຍໄດ້ປະເມີນອາການບາດເຈັດຂອງນັກກິລາ ແລະ ຈັດທີມແພດ ແລ້ວທຸກຄົນກໍໄດ້ໃຫ້ຄວາມຮ່ວມມືນຳຂ້ອຍເປັນຢ່າງດີ.” ຈົນແລ້ວງານກໍຈົບໄປດ້ວຍດີ ລາວສາມາດຮັບມືກັບແຕ່ລະສະຖານະການດ້ວຍການນຳໃຊ້ຄວາມຮູ້ຈາກການຝຶກອົບຮົມແຕ່ລະເທື່ອ ແລະ ລາວມີຄວາມກ້າໃນການຕັດສິນໃຈຫຼາຍຂຶ້ນເມື່ອລາວໄດ້ນຳໃຊ້ຄວາມຮູ້ນັ້ນເຂົ້າມາໃຊ້ໃນບັນຫາທີ່ເກີດຂຶ້ນນຳນັກກິລາທີ່ບາດເຈັບ.

ນ້ອຍບອກວ່າ “ຄວາມປອດໄພເປັນສິ່ງສຳຄັນໃນການເຮັດກິດຈະກຳຂອງການຫຼີ້ນຣັກບີ້ ຫຼື ກິດຈະກຳອື່ນ ຂ້ອຍຈຶ່ງເບິ່ງເລື່ອງຄວາມປອດໄພຂອງນັກກິລາທີ່ເຂົ້າຮ່ວມໄດ້ໃນການແຂ່ງຂັນຕໍ່ເວລາທີ່ມີອາການບາດເຈັບ. ເພື່ອຮັບປະກັນຄວາມເໝາະສົມທີ່ນັກກິລາຈະບໍ່ມີອາການເຈັບຊຳ້ເຮື້ອ ຫຼື ເຈັບໜັກ.” ນ້ອຍໄດ້ແນະນຳວິທີການຮັກສາໃຫ້ນັກກິລາທີ່ບາດເຈັບແຕ່ລະຄົນໃຫ້ຮັກສາດ້ວຍໂຕເອງເວລາພັກຊ້ອມ. ຫຼັງຈາກຈົບໜ້າທີ່ໃນງານສຳຄັນທີ່ລາວເປັນຜູ້ຈັດການທີມປະຖົມພະຍາບານໃນງານແຂ່ງຂັນວຽງຈັນເທັນປີ 2018 ແລ້ວ ລາວກໍໄດ້ຮັບໜ້າທີ່ໃນການເປັນຜູ້ປະຖົມພະຍາບານທຸກຄັ້ງທີ່ມີການແຂ່ງຂັນຣັກບີ້ເຊັ່ນ: ງານສະແຂ່ງຂັນຂອງສະໂມສອນ, ງານແຂ່ງອຸ່ນເຄື່ອງທີມຊາດ ແລະ ໃນງານວຽງຈັນເທັນປີ 2020 ລາວກໍໄດ້ຮັບໜ້າທີ່ເປັນແພດສະໜາມ ແລະ ຜູ້ຈັດການທີມແມ່ນເອື້ອຍປຸ໋ຍ ລາວກໍປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງຕົນເອງໄດ້ຢ່າງດີທັງພ້ອມຮັບມືກັບທຸກສະຖານະການທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ. ສຳລັບນ້ອຍແລ້ວເອື້ອຍປຸ໋ຍເປັນຜູ້ຈັດການທີມແພດທີ່ໃສ່ໃຈກັບທຸກລາຍລະອຽດ ແລະ ເຮັດໜ້າທີ່ການເປັນແພດສະໜາມສຸດຄວາມສາມາດ. ພ້ອມກັນນັ້ນລາວຍັງຄອຍໃຫ້ຄຳແນະນຳທຸກຄົນໃນທີມແພດສະໜາມ. “ສິ່ງສຳຄັນຄືສິ່ງທີ່ຂ້ອຍຮຽນຮູ້ໃນການມາເຮັດວຽກຊ່ວຍເອື້ອຍປຸ໋ຍໃນການເປັນແພດສະໜາມ ແມ່ນການໃຫ້ຄຳແນະນຳກັບທຸກຄົນ ແລະ ແບ່ງໜ້າທີ່ໃນການເຮັດວຽກ. ພ້ອມທັງຮຽນຮູ້ໃນການເປັນຜູ້ນຳທີມແພດສະໜາມເວລາທີ່ມີການແຂ່ງຂັນ ແລະ ຢາກຂອຍໃຈເອື້ອຍປຸ໋ຍທີ່ຄອຍໃຫ້ຄວາມຮູ້ ແລະຊ່ວຍເຫຼືອມາຕະຫຼອດ.” 

ປັດຈຸບັນມີສິ່ງທ້າທາຍໃໝ່ເກີດຂຶ້ນເຊິ່ງເປັນວິກິດຂອງໂລກກໍຄືພະຍາດລະບາດໂຄວິດ 19 ເຮັດໃຫ້ກິດຈະກຳສອນ, ງານແຂ່ງຂັນ, ການຝຶກອົບຮົມຕ້ອງຢຸດທຸກຢ່າງ. ນ້ອຍກໍມີຄວາມກັງວົນເພາະສະຖານະການຂອງພະຍາລະບາດນີ້ແມ່ນບໍ່ສະແດງທ່າທີວ່າຈະຫຼຸດລົງ. ເຮົາຈະຮູ້ວ່າຕິດພະຍາດນີ້ ກໍ່ຕໍ່ເມື່ອເຮົາໄປກວດຢູ່ໂຮງໝໍ ແລະ ໃຊ້ເວລາດົນ. ລາວມີຄວາມກັງວົນວ່າໂຕເອງ ຫຼື ຄົນໃນຄອບຄົວຈະຕິດພະຍາດນີ້ບໍ່. ແຕ່ລາວໄດ້ຮູ້ມາດຕາການປ້ອງກັນຈາກເຟສບຸກກະຊວງສາທາລະນະສຸກກ່ຽວກັບການປ້ອງກັນມີຄື: “ລ້າງມືໃຫ້ສະອາດດ້ວຍສະບູ 20 ວິນາທີ ຫຼື ລ້າງດ້ວຍເຈວລ້າງມືປະສົມແອວກໍຮໍ 70%, ການໃສ່ໜ້າກາກ, ຮັກສາໄລຍະຫ່າງ1ແມັດ ຫຼື ບໍ່ອອກບ້ານແມ່ນດີທີ່ສຸດ.” ລາວກໍໄດ້ແຊຣຂໍ້ມູນທີ່ໜ້າເຊື່ອຖືເພື່ອໃຫ້ນັກກິລາ, ໝູ່ເພື່ອນໄດ້ຮູ້ນຳກັນ ແລະ ບອກຄູຝຶກໃນຫຼັກສູດ Pass It Back ກ່ຽວກັບວິທີປ້ອງກັນນີ້.

ການລະບາດພະຍາດໂຄວິດ 19 ມີຜົນກະທົບຕໍ່ກັບການເຮັດວຽກປະຖົມພະຍາບານຂອງນ້ອຍ ແລະ ຍັງເຮັດໃຫ້ລາວພົບສິ່ງທ້າທາຍກໍຄືແຜນທີ່ລາວກຽມໄວ້ໝົດປີ ແມ່ນໄດ້ຢຸດໝົດເລີຍ ທັງເລື່ອງການທ້ອນເງິນ, ການເຄື່ອນໄຫວກິດຈະກຳການແຂ່ງຂັນ. ແຕ່ຕໍ່ມາທາງສະຫະພັນຣັກບີ້ແຫ່ງຊາດລາວກໍມີໄດ້ການຈັດກິດຈະກຳຣັກບີ້ຢູ່ບ້ານໃຫ້ຄູຝຶກ Pass It Back ໂດຍການຖ່າຍວິດີໂອເຮັດກິດຈະກຳຝຶກຊ້ອມຣັກບີ້ຢູ່ບ້ານ ເພື່ອໃຫ້ທຸກຄົນ ຫຼື ນັກກິລາທີ່ຕິດຕາມເຮັດກິດຈະກຳນຳກັນຢູ່ບ້ານແບບບໍ່ໜ້າເບື່ອ ແລະລາວກໍໄດ້ບອກຄົນຢູ່ບ້ານ, ໝູ່ຂອງລາວກ່ຽວກັບຂ່າວກິດຈະກຳດີໆນີ້ໃຫ້ທຸກຄົນເຂົ້າຮ່ວມນຳກັນ. ແຕ່ເນື່ອງຈາກວ່າໃນປະເທດລາວມີຜູ້ຕິດເຊື້ອໂຄວິດ 19 ໜ້ອຍລົງ ແຜນວຽກຂອງນ້ອຍກໍໄດ້ເລີ່ມໃໝ່ເມື່ອສະຖານະການເລີ່ມປົກກະຕິໂດຍການວາງແຜນ 1 ເດືອນ ຫາ 3 ເດືອນກ່ອນເຂົ້າຮຽນ ແລະ ສອນນັກກິລາປົກກະຕິ. 

ຕອນນີ້ກໍ່ກຳລັງຈະຮອດທ້າຍລະດູຂອງການຮຽນປື້ມ ຂ້ອຍມີເປົ້າໝາຍ ເຊິ່ງນ້ຈະມີການຈັດການແຂ່ງຂັນໃນຫຼາຍໂຮງຮຽນທັງຊຽງຂວາງ, ແຂວງວຽງຈັນ ແລະ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ນ້ອຍຢາກບອກທຸກຄູຝຶກ Pass It Back ວ່າ: “ເວລາທີ່ມີການແຂ່ງຂັນຄູຝຶກເຮົາມີການແບ່ງໜ້າທີ່ກັນໄດ້ຢ່າງຊັດເຈນ ແລະ ມີຫຼາຍໜ້າວຽກສຳລັບການແກ້ໄຂບັນຫາທີ່ສຳຄັນ ຂໍໃຫ້ທຸກຄົນແບ່ງເວລາຈັດການໜ້າທີ່ທີ່ສຳຄັນຂອງໂຕເອງທີ່ໄດ້ຮັບມອບໝາຍ. ທຸກຄົນຄວນມີການສື່ສານທີ່ຊັດເຈນນຳກັນໃນເວລາປະຕິບັດວຽກ ເພາະມັນຈະເຮັດໃຫ້ທຸກຄົນສາມາດແກ້ໄຂບັນຫາໄດ້ດີ ແລະ ຈັດການໜ້າທີ່ຂອງຕົນໃຫ້ສຳເລັດໄດ້. ການມີຄວາມປອດໄພແມ່ນສິ່ງສຳຄັນທີ່ທຸກຄົນຈະສາມາດໝັ້ນໃຈເວລາເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກຳ ແລະເວລາທີ່ເກີດເຫດການບາດເຈັບໃຫຍ່ເຊັ່ນແຂນຂາຫັກທີ່ເຮົາບໍ່ສາມາດຕັດສິນໃຈໄດ້ແມ່ນເຮົາສາມມາດລາຍງານຜູ້ນຳກຸ່ມ ແລະຜູ້ປະສານງານເພື່ອຊ່ວຍໃນການຕັດສິນໃຈໄດ້ດີຂຶ້ນ.” ໃນກິດຈະກຳຂອງ Pass It Back ກໍມີການມອບອຸປະກອນຢາ ແລະ ເຄື່ອງມືປະຖົມພະຍາບານຈຳນວນໜຶ່ງເພື່ອໃຫ້ຄູຝຶກນຳໄປໃຊ້ໃນການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ປອດໄພໃນເວລາສອນ. ເມື່ອເກີດເຫດການບໍ່ຄາດຄິດລະຫວ່າງຊ້ອມຄູຝຶກສາມາດຊ່ວຍນັກກິລາໃນການຮັກສາບາດແຜ ແລະ ຕິດຕາມອາການຂອງນັກກິລານຳອີກ.  

ຈາກປະສົບການຂອງນ້ອຍ ເຫັນວ່າລາວກໍມີຄວາມຫຼົງໄຫຼກ່ຽວກັບ ຫຼາຍພໍສົມຄວນ ແລະ ລາວສາມາດຄົ້ນພົບສິ່ງທີ່ລາວຮັກ ແລະ ມັກ. ລາວຍັງໄດ້ສະແດງໃຫ້ທຸກຄົນເຫັນວ່າສິ່ງທີ່ລາວກຳລັງເຮັດຢູ່ແມ່ນສິ່ງທີ່ລາວສາມາດຊ່ວຍເຫຼືອສະຫະພັນຣັກບີ້ ແລະ ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ໃຫ້ມີຄວາມປອດໄພ. ນ້ອຍລາວມັກຮັກສາ ແລະເບິ່ງແຍງຜູ້ຄົນທີ່ເຈັບປ່ວຍ ຫຼື ກຳລັງເກີດອຸບັດຕິເຫດ ຫຼື ປະສົບບັນຫາທີ່ຮ່າງກາຍຕ້ອງການຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອ ແລະ ການທີ່ລາວໄດ້ແບ່ງປັນຄວາມຮູ້ຂອງລາວຕໍ່ກັບຄົນອື່ນ. ນອກຈາກນີ້ນ້ອຍຍັງເຫັນຄູຝຶກເລົ່າໃນປຶ້ມບັນທຶກຄູຝຶກວ່າໄດ້ໃຊ້ທັກສະປະຖົມພະຍາບານທີ່ຕົນເອງໄດ້ຮຽນຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back ຄື: 

“ຂ້ອຍເຫັນຕຸ້ມຄຳໂພສລົງ Facebook ກ່ຽວກັບອຸບັດຕິເຫດເກີດນຳຖະໜົນຫົນ ແລະ ລາວໄດ້ໄປຊ່ວຍເຫຼືອເຂົາເຈົ້າໂດຍການໄປຊ່ວຍບັອກຄໍ ແລະ ລ້າງບາດໃຫ້ຄົນເຈັບນຳອີກ. ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງຂ້ອຍຕອນນັ້ນແມ່ນຮູ້ສຶກພູມໃຈຫຼາຍທີ່ຕົນເອງສາມາດຊ່ວຍສອນໃຫ້ຄູຝຶກມີທັກສະປະຖົມພະຍາບານແລ້ວສາມາດນຳໃຊ້ຊ່ວຍເຫຼືອຄົນອື່ນໄດ້.”

ການປະຖົມພະຍາບານຂັ້ນຕົ້ນມີຄວາມສຳຄັນຫຼາຍສຳລັບນ້ອຍ ແລະ ບັນດາຄູຝຶກ Pass It Back ເພາະທຸກຄົນສາມາດຮຽນຮູ້ທັກສະນີ້ ແລະ ນຳໃຊ້ໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດຕໍ່ສັງຄົມ. ນ້ອຍສາມາດຄົ້ນພົບສິ່ງທີ່ລາວຮັກ ແລະ ມັກ. ລາວຍັງໄດ້ສະແດງໃຫ້ທຸກຄົນເຫັນວ່າສິ່ງທີ່ລາວກຳລັງເຮັດຢູ່ແມ່ນສິ່ງທີ່ລາວສາມາດຊ່ວຍຄູຝຶກ ແລະ ຫຼັກສູດ Pass It Back.

ໃນການດຳເນີນງານກິດຈະກຳໃຫ້ມີຄວາມໝັ້ນໃຈໂດຍການຮັກສາຄວາມປອດໄພຂອງຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມ ແລະ ມີຜູ້ປະຖົມພະຍາບານໃນທຸກງານແຂ່ງຂັນ ຫຼື ທຸກກິດຈະກຳມັນເປັນສິ່ງຈຳເປັນ ເພື່ອຮັບປະກັນວ່າມີຄວາມປອດໄພ ແລະເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສ່ຽງ. ນ້ອຍຍັງສາມາດເປີດຮັບຮຽນເອົາບົດຮຽນ ແລະ ປະສົບການໃນການເຮັດວຽກ ເພື່ອເປັນຄວາມຮູ້ຂອງລາວໄດ້ດີ ແລະ ລາວກໍ່ກຳລັງປະຕິບັດຕົນເອງໃຫ້ໄດ້ຮັບໂອກາດເປັນຜູ້ນຳ. ລາວໄດ້ຮຽນຮູ້ວ່າຕົນເອງສາມາດປະຕິບັດໜ້າທີ່ຂອງຕົນໄດ້ ແລະ ຖອດຖອນບົດຮຽນທີ່ຮຽນມານຳໃຊ້ໃນການດຳລົງຊີວິດປະຈຳວັນ. ນ້ອຍກໍສາມາດເຮັດໄດ້ດ້ວຍການແບ່ງເວລາ, ຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອຈາກຄົນອື່ນເມື່ອໂຕເອງບໍ່ສາມາດຕັດສິນໃຈໄດ້ເພາະເປັນສິ່ງທີ່ລາວມັກ ແລະທຸກຄົນກໍມີໜ້າທີ່ທີ່ໂຕເອງມັກບໍ່ຄືກັນຕ້ອງລອງເປີດໃຈຮຽນຮູ້ສິ່ງໃໝ່ໆຈົນກວ່າຈະພົບວ່າສິ່ງທີ່ໂຕເອງມັກແມ່ນຫຍັງ ແລະ ເມື່ອໄດ້ຮັບໂອກາດກໍເຮັດໃຫ້ເຕັມທີ່ກັບມັນ. ນ້ອຍແມ່ນຜູ້ນຳຄົນໜຶ່ງທີ່ກຳລັງຊ່ວຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງໃນການສ້າງສະພາບແວດລ້ອມທີ່ປອດໄພໃຫ້ກິດຈະກຳການຊ້ອມ, ການແຂ່ງຂັນ, ການຝຶກອົບຮົມຕ່າງໆ. ໃນທຸກກິດຈະກຳຕ້ອງມີຜູ້ທີ່ມີຄວາມຮູ້ໃນດ້ານປະຖົມພະຍາບານ ແລະ ສາມາດຊ່ວຍເຫຼືອນັກກິລາ ແລະ ຜູ້ທີ່ເຂົ້າຮ່ວມກິດຈຳກຳຂອງ Pass It Back. ລາວຍັງນຳໃຊ້ ແລະ ສົ່ງຕໍ່ຄວາມຮູ້ໃຫ້ໄວໜຸ່ມທີ່ມີຄວາມມັກຮັກໃນການປະຖົມພະຍາບານໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດຫຼາຍທີ່ສຸດ.

Vatthana Sombatniyom, or Noy, is 22 years old and currently studying in the Faculty of Economics and Business Management at the National University of Laos. Noy has been working as a coach for the Pass It Back programme for 4 years now. He is currently coaching 4 teams, about 60 players in total. Noy has been trained to deliver all 4 modules of the program: Understanding Gender, Planning for the Future, Feeling Safe and Staying Healthy. In addition to delivering those 4 modules, being a coach also allowed him to learn about First Aid, safeguarding, and measuring change activities. Throughout his journey as a coach for the Pass It Back program, what Noy likes the most is the First Aid training. He says that it makes him feel great about himself to be able to help other people when they are injured, especially his players during the training sessions. 

Noy first learned about First Aid from Joy Walter (one of the medical leaders during rugby competitions) and he discovered that he is passionate about saving people’s lives and helping them when they get injured and are in need. Noy tried to learn as much as possible - he joined First Aid training every time he could, and he has been a lead facilitator in First Aid trainings for other coaches since 2017. “I feel so excited and I’m proud of myself that I could become a lead facilitator and deliver First Aid training to other coaches, and that I could do it accurately. There were times that I didn’t feel confident in demonstrating some blocks, or some manoeuvres, but I’m blessed that I was not alone. I can seek help from Poui (a First Aid trainer in the programme). She will explain, demonstrate, and advise me how to facilitate the training appropriately. I feel at ease by knowing that I can carry on the training with back-up from the team and knowing that I am not alone; it helps me to be calm and confident to facilitate trainings!” This author found that from personal experience attending First Aid trainings to Pass It Back coaches, Noy can facilitate well, respond to any questions or comments that the coaches have, and demonstrate the First Aid procedures accurately.

After Noy became a First Aid trainer, every time that the Champa Ban [youth tag rugby] League was organized, Noy would always volunteer to work as part of the pitch-side medical team. His abilities were noticed by the LRF and later in 2018, Noy was chosen to become a pitch-side First Aid manager during the Vientiane 10s international competition in 2018. It was so thrilling for him as it was the very first time he took a further step to be a First Aid leader for a big tournament. It was overwhelming for him, as there were so many things for him to manage during tournament, but he said that things went well because he had good advice from his leaders and great teamwork. “There were so many things for me to manage during the game. I had to assess player’s injuries, manage equipment and the team. I was glad that everyone cooperated with me so well” said Noy. 

“Safety is the most important thing in every rugby activity, therefore, safeguarding must be in place to ensure that we provide a safe place for the players and try to minimize the risk of them getting injured or [for the injury] to get more severe,” said Noy. After Vientiane 10s in 2018, Noy has always been assigned to the medical team for every rugby event, including club competitions and warm-up matches. During the last rugby tournament, Vientiane 10s 2020, Poui was the medical team manager and Noy was assigned to work as part of her team. Noy discovered that Poui was a great leader and she paid attention to small details that he sometimes didn’t notice when doing First Aid. “What I learned from the last tournament was how an experienced and skilful First Aider worked, how to effectively manage a medical team and allocate the tasks within the team. I would like to thank Euay [Sister] Poui for everything that she has taught me - she has always been so helpful to me.” said Noy.

The Covid-19 pandemic has affected every sector, including rugby. We could not conduct our sessions, we could not organize the competitions and trainings were suspended during the movement control order [from the government]. As the situation is unpredictable, uncertain and the end of pandemic was so unclear, Noy was also mentally affected by the pandemic. He worried whether he or his family could get infected. Fortunately prevention information was circulated to him. He learned about Covid-19 prevention from the Ministry of Health on Lao PDR’s Facebook page that, “we need to wash our hands frequently with soap and water for 20 seconds, or disinfect our hands with hand sanitizer. We need to wear masks every time we go outside, keep social distancing and it is best to avoid going outside for unnecessary matters.” He shared this information from reliable sources to his friends, other coaches and his players in the Pass It Back program to know about these prevention measures.

Covid-19 has ruined Noy’s First Aid plans for this year. He told the author that all the plans he made about First Aid activities had been suspended due to the pandemic, and he couldn’t do anything about it. Fortunately, LRF organized the Rugby U Barn campaign to encourage people to exercise at home and help connect people and improve mental wellbeing during this challenging time. Noy participated in this campaign and he also encouraged his friends to join in too. 

As confirmed Covid-19 cases were low in Laos, many social activities started to be allowed to be conducted in communities, including rugby activities. We are delivering [a modified curriculum called] “I have a goal” and it is almost the end for this season, so competitions are going to be held in Vientiane Capital, Vientiane Province and Xieng Khouang Province. Noy would like to send a message to other Pass It Back coaches that, “as a coach, surely we will have a lot of things to manage. I want everyone to have a plan and clear roles and responsibilities for each member of the team. Communication is key and it is very crucial to effectively and successfully executing the work. By ensuring clear communication and assigned roles and responsibilities, everyone can do their part to contribute their best to the work, and there’s nothing we cannot overcome. Player safety is the most important thing. Safeguarding plan must be in place and if any serious injuries happened, such as a broken arm or leg, we need to report to the leaders or the coordinator, to help us make better and sharper decisions.” As part of the Safeguarding policy of the program, coaches will be provided with First Aid kits in order for them to help their players when needed. 

Noy is passionate about First Aid work and saving other people’s lives. He told the author that he was impressed and inspired by reading another coach’s journal entry: “I saw Toumkham post on her Facebook about a traffic accident and I saw her help the injured person by stabilizing his neck with Manual In-Line Stabilization (MILS) and help clean his wound. Toumkham was one of the coaches that joined my First Aid training. I was so proud to see her use what she learned from me, to save other people’s lives. It was so wonderful.”

First Aid work is now seen as an important aspect that Pass It Back coaches need to learn about. Noy discovered his passion, and he is proving to other people in the community to see that what he is doing now can equip coaches and people in the Pass It Back program with necessary skills to contribute positively to the community.

Again, safeguarding is the most important issue in all activities to ensure a safe and supportive environment for everyone. While Noy is becoming a leader in the work he does, he never ceases to learn from others no matter who they are. Noy has good time management skills, and he would never find it embarrassing to ask for help when he needs it. Noy is one of the key people working to ensure that our program is safe and welcoming to everyone in every training, competition and tournament. Besides the program, Noy also passes this knowledge and skill to his friends and other young people in the community to know about First Aid too.

Humans of Lao Rugby: See Vang and Done Yang

ສະ​ໂມ​ສອນ​ຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ ສ້າງຕັ້ງມາ​ໄດ້ 3 ປີ​ ຢູ່ທີ່ເມືອງແປກ. ໃນນັ້ນມີ​ນັກ​ກິ​ລາທັງໝົດ 50 ຄົນ ຍິງ 20 ຄົນ. ​ສ່ວນຫຼາຍ​ນັກກິລາໃນສະໂມສອນແມ່ນນັກກິລາທີ່ຮຽນຈົບມາຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back. ນອກຈາກນີ້ການເຂົ້າມາຮ່ວມຫຼີ້ນ​ໃນ​ສະ​ໂມ​ສອນ​ກໍ່​ສາ​ມາດ​ວາງ​ແຜນ​ການຊ້ອມໃຫ້​ເກັ່ງ​​ ແລະ ອອກ​ໄປ​ການ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ. ໃນກໍລະນີສຶກສານີ້ແມ່ນເຮົາມີນັກກິລາສອງຄົນທີ່ເປັນຕົວແທນສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ ໄດ້ເລົ່າເຖິງຄວາມເປັນມາ ແລະ ຄວາມສົນໃຈຂອງພວກເຂົາໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ໃນສະໂມສອນຣັກບີ້ຊຽງຂວາງ.

ນາງ ຊີ ວ່າ ອາຍຸ 17 ປີ ເປັນໜຶ່ງໃນນັກ​ກິ​ລາ​​ສະ​ໂມ​ສອນຣັກບີ້​ຊຽງ​ຂວາງ ​ເຊິ່ງແມ່ນນັກກິລາທີ່ເຄີຍເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ມາກ່ອນ. ລາວໄດ້ເລີ່ມຫຼີ້ນຣັກບີ້ມາແຕ່ປີ 2015 ຈົນມາຮອດປະຈຸບັນ ເຊິ່ງລາວເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ເປັນເວລາສອງປີ ແລ້ວກໍ່ໄດ້ມາຫຼີ້ນຣັກບີ້ໃນສະໂມສອນ​​ຣັກບີ້ຊຽງ​ຂວາງ ເປັນເວລາສາມປີແລ້ວ.

ຊີວ່າເລົ່າເຖິງປະສົບການທີ່ເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ຍ້ອນວ່າລາວຢາກຮຽນຮູ້ທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ທັກສະຊີວິດ “​ຂ້ອຍ​ໄດ້ຫຼີ້ນ​ກິລາ​ຣັກ​ບີ້​ແບບ​ດືງ​ສາຍ​ແທັກ​ ແລະ ໄ​ດ້​ຮຽນ​ຮູ້​ສິ່ງ​ໃໝ່ໆ​​ຄື​ກິດ​ຈະ​ກຳ​ທັກ​ສະ​ຊີ​ວີດ​ທີ່ມີ​ບົດ​ບາດ​ຍີງ​ຊາຍ, ວາງ​ແຜນ​ອະ​ນາ​ຄົດ​ ແລະ ສຸ​ຂະ​ພາບແຂງ​ແຮງ. ເຊິ່ງການຮຽນກ່ຽວກັບບົດບາດຍິງຊາຍແມ່ນເຮັດໃຫ້ຂ້ອຍໄດ້ຮູ້ເຖິງສິດທິສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງຊາຍໃນການຫຼີ້ນກິລາ. ​​ເຊິ່ງມັນເຮັ​ດ​ໃຫ້​ຂ້ອຍ​ໝັ້ນ​ໃຈ​ທີ່​ຈະ​ເວົ້າ​ກັບ​ຄົນ​ທີ່​ເຂົາ​ເວົ້າ​ບໍ່ດີ ຫຼື ​​ມັນ​ບໍ່​ຖືກ​ຕົວ​ຢ່າງວ່າ​ມີ​ໝູ່​ຜູ້​ຊາຍ​ບອກ​ວ່າ​ຜູ້​ຍີງ​ບໍ່​ມີ​ແຮງ ​ບໍ່​ຕ້ອງ​ໄປຫຼີ້ນ​ກິລາ​ ແຕ່​ຂ້ອຍ​ສາ​ມາດ​ເວົ້າ​ໃຫ້​ໝູ່​ຜູ້​ນັ້ນ​ວ່າ​ທຸກ​ຄົນ​ມີ​ສີດ​ທີ່​ຈະຫຼີ້ນ​ກິລາ​ໄດ້.
ຕອນ​ນີ້​ແມ່ນ​ລາວ​ກໍ່​ຕັ້ງ​ໃຈ​ຊ້ອມທັກສະຣັກບີ້​ສະ​ໂມ​ສອນ​ເພື່ອຫຼີ້ນ​ໃຫ້​ເກັ່ງ ​ແລະ ​ລາວ​ກໍ່​ມີ​ການ​ຕັ້ງ​ເປົ້າໝາຍ​ວ່າ​ຕັ້ງ​ໃຈ​ຊ້ອ​ມ​ເພື່ອ​ສາ​ມາດ​ເຂົ້າຫຼີ້ນ​ທີມ​ຊາດໃນອະນາຄົດໄດ້.

ສຳລັບການ​ເຂົ້າ​ຝືກ​ຊ້ອມ​ກັບ​ສະ​ໂມ​ສອນຊຽງຂວາງແມ່ນຊີວ່າຄິດວ່າ ​“ມັນແມ່ນ​ສື່ງ​ສຳ​ຄັນ​ທີ່​ຂ້ອຍ​ໄດ້​ຝືກ​ຊ້ອນຫຼີ້ນ​ຣັກບີ້ແບບປະທະ ເພາະ​ມັນ​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຂ້ອຍ​ມີ​ໝູ່​ເພື່ອນຫຼາຍ​ເພີ່ນ​ຂື້ນ​ອີກ​. ອີກ​ຢ່າງ​ແມ່ນ​ຈ​ະ​ໄດ້​ມີ​ໂອ​ກາດ​ອອກ​ໄປ​ການ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ຕ່າງ​ແຂວງ ຫຼື​ ຕ່າງ​ປະ​ເທດ​ກໍ່ມີເຊັ່ນ: ການເຂົ້າຮ່ວມງານແຂ່ງຂັນວຽງຈັນນາໆຊາດທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ມັນເປັນການແຂ່ງຂັນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໃນລາວ ແລະ ຂ້ອຍພູມໃຈຫຼາຍທີ່ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການແຂ່ງຂັນນີ້.”

ແຕ່ໃນປັດ​ຈຸ​ບັນ​ນີ້ນັກ​ກີ​ລາ​ຍິງ​ຢູ່​ໃນສະ​ໂມ​ສອນ​ຊຽງ​ຂວາງ​ແມ່ນ​ເລີ່ມມີ​ໜ້ອຍລົງ ແລະ ນີ້ກໍ່ກຳລັງເປັນສິ່ງທ້າທາຍທີ່ສະໂມສອນຊຽງຂວາງກຳລັງພົບຢູ່. ຊີວ່າກໍ່ໄດ້ມີຄຳຄິດເຫັນກ່ຽວກັບເລື່ອງນີ້ວ່າ “​ຜູ້ຍິງຫຼາຍຄົນຍັງມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບການຝຶກຊ້ອມແມ່ນຕ້ອງຕາກແດດ ແລະ ຢ້ານຜິວເສຍ ເພາະບາງຄົນຄິດວ່າການມີຜິວດຳແມ່ນບໍ່ງາມ. ອີກຢ່າງໜຶ່ງຄືຢ້ານພໍ່ແມ່ບໍ່ຢາກໃຫ້ລູກຕົນເອງຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ ເພາະ​ວ່າຕາມປະເພນີ​ລູກ​ສາວຕ້ອງແມ່ນຜູ້ທີ່ຮັບຜິດຊອບໃນການເຮັດວຽກເຮືອນ, ​​ແຕ່ງ​ຢູ່​ແຕ່ງ​ກີນ​ໃນ​ຄອບ​ຄົວ​ຍ້ອນ​ແນວ​ນັ້ນ​ພໍ່​ແມ່​ຈື່ງ​ບໍ່​ຍາກ​ໃຫ້​ລູກ​ເຂົາ​ມາຫຼີ້ນ​ກີ​ລາ​ຮັກ​ບີ້. ​ແຕ່​ຂ້ອຍເຫັນວ່ານີ້ເປັນພຽງສິ່ງທີ່ຄິດຂື້ນມາເອງເທົ່ານັ້ນ ເພາະຂ້ອຍກໍ່ຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ມາ 5 ປີ ກໍ່ບໍ່ໄດ້ມີຜິວດຳຫຍັງ ​ແລະ ຄຳເວົ້າທີ່ວ່າຫຼີ້ນ​ກີ​ລາຣັກບີ້ແລ້ວ​ບໍ່​ມີ​ລູກ​ມັນ​ເປັນ​ໄປ​ບໍ່​ໄດ້​ຕົວ​ຢ່າງ​ຄື: ​ເອື້ອຍ​ເລົາ​ຄ້າງ​ລາວ​ກໍ່ຫຼີ້ນຣັກບີ້​ຕຳ​ມາ​ໄດ້ຫຼາຍ​ປີ, ​ໄປ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດຫຼາຍ​ບ່ອນ ແລະ ກໍໄດ້ສ້າງຄອບຄົວ ແຖມມີລູກທີ່ກຳລັງເປັນຕາຮັກ. ​ອີກ​ຢ່າງ​ຄົນ​ທີ່​ຢູ່​ໃນ​ບ້າຍ​ຂ້ອຍ ​ເຂົາເຈົ້າ​ບໍ່​ໄດ້ຫຼີ້ນ​ກີ​ລາ​ ເຂົາເຈົ້າ​ກໍ່​ຍັງ​ບໍ່​ມີ​ລູກ​ ມັນຂື້ນກັບສະພາບຮ່າງກາຍຂອງແຕ່ລະຄົນ ບໍ່ໄດ້ກ່ຽວກັບການຫຼີ້ນກິລາ.” ການຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ ກໍ່ເປັນກິລາປະເພດໜຶ່ງທີ່ຊ່ວຍໃຫ້ຮ່າງກາຍມີຄວາມແຂງແຮງ ແລະ ໃຜກໍ່ຫຼີ້ນໄດ້. ການທີ່ວ່າມາຫຼີ້ນຣັກບີ້ແລ້ວບໍ່ມີລູກ ແມ່ນເປັນພຽງຄວາມເຊື່ອຂອງບຸກຄົນເທົ່ານັ້ນ ເພາະວ່າສຸຂະພາບ ຫຼື ຮ່າງກາຍຂອງແຕ່ລະຄົນແມ່ນບໍ່ຄືກັນ. ສະນັ້ນສາເຫດທີ່ບໍ່ມີລູກແມ່ນບໍ່ກ່ຽວກັບການຫຼີ້ນກິລາ ແຕ່ເປັນສະພາບຮ່າງກາຍຂອງບຸກຄົນ. ອີກຢ່າງໜຶ່ງຄວາມງາມຂອງຄົນເຮົາບໍ່ໄດ້ຈຳກັດຢຸ່ທີ່ສີຜິວ ສະນັ້ນການຫຼີ້ນກິລາກາງແຈ້ງແລ້ວເຮັດໃຫ້ຜິວດຳບໍ່ແມ່ນບັນຫາເລີຍ. ເຮົາສາມາດເຮັດຫຍັງກໍ່ໄດ້ທີ່ເຮົາຈາກເຮັດ ເຖິງເຮົາຈະມີສີຜິວແບບໃດກໍ່ຕາມເຮົາກໍ່ສາມາດມີຄວາມງາມຢູ່ສະເໝີ.

ເຖິງຄົນອື່ນໃນສັງຄົມຈະຄິດວ່າການຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ສົ່ງຜົນຫຼາຍຢ່າງຕໍ່ພວກເຂົາ ແຕ່ຢ່າງໃດກໍ່ຕາມຊີວ່າກໍ່ຍັງມີຄວາມຫຼົງໄຫຼໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ ເພາະສຳລັບລາວແລ້ວ “ຣັກບີ້ເປັນກິລາປະເພດໜຶ່ງທີ່ມີຄວາມມ່ວນຊື່ນ ແລະ ໃຫ້ໂອກາດໄດ້ໄປແຂ່ງຂັນຢູ່ຕ່າງປະເທດ ພ້ອມທັງໄດ້ສ້າງໝູ່ໃໝ່ຢູ່​ສະເໝີ. ເຖິງ​ນັກ​ກີ​ລາຍິງໃນທີມອາດໜ້ອຍລົງ ແຕ່ຂ້ອຍກັບໝູ່ໃນທີມກໍ່ຈະພະຍາຍາມ ເຊີນຊວນໝູ່ຜູ້ຍິງທີ່ສົນໃຈໃຫ້ເຂົ້າມາຮ່ວມໃນການຝຶກຊ້ອມກັບສະໂມສອນໄດ້ໃຫ້ໄດ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ ເພາະວ່າການຫຼີ້ນຣັກບີ້ມີປະໂຫຍດ ແລະ ມີຄວາມປອດໄພ.”  

ນອກຈາກຊີວ່າແລ້ວກໍ່ຍັງມີ ທ້າວ ດອນ ຢ່າງ ນັກກິລາຊາຍຄົນໜຶ່ງຂອງສະໂມສອນຊຽງຂວາງ RFC ທີ່ໄດ້ຜ່ານການຮຽໜຫຼັກສູດ Pass It Back ມາຄືກັນ.   ເຊິ່ງປະສົບການຂອງລາວໃນການຮຽນຫຼັກສູດນີ້ ມັນກໍ່ໄດ້ເຮັດໃຫ້ລາວເຂົ້າໃຈຫຼາຍຂື້ນເຖິງຄວາມສະເໝີພາບ ເພາະໃນບົດຮຽນມີການສອນກ່ຽວກັບສິດທິເທົ່າທຽມກັນຂອງທຸກຄົນ. ດອນຢ່າງໄດ້ຍົກຕົວຢ່າງທີ່ລາວໄດ້ນຳບົດຮຽນໄປສອນຕໍ່ໃຫ້ນ້ອງຂອງລາວວ່າ “ຂ້ອຍມີນ້ອງສອງຄົນເຊິ່ງເປັນຜູ້ຊາຍ ແລະ ຜູ້ຍິງ. ນ້ອງຊາຍມັກບອກໃຫ້ນ້ອງສາວເຮັດວຽກເຮືອນຫຼາຍກວ່າ. ຂ້ອຍກໍ່ເລີຍໄດ້ລົມກັບນ້ອງຊາຍວ່າໃຫ້ເຮັດວຽກຊ່ວຍກັນ ເພາະວ່າເຮົາເປັນອ້າຍນ້ອງກັນ ຕ້ອງມີຄວາມສາມັກຄີຊ່ວຍເຫຼືອກັນ.”

ຫຼັງຈາກທີ່ເຂົ້າຮ່ວມຫຼັກສູດ Pass It Back ແລ້ວດອນຢ່າງໄດ້ສະໝັກເຂົ້າເປັນນັກກິລາໃນສະໂມສອນຕັ້ງແຕ່ປີ  2018 ດອນຢ່າງເລົ່າວ່າ “​ຂ້ອຍ​ມາຫຼີ້ນ​ກັບ​ສະ​ໂມ​ສອນ​ຊຽງຂວາງຍ້ອນ​ວ່າ​ຂ້ອຍ​ໄດ້​ຮຽນ​ຈົບຈາກຫຼັກສູດ​ Pass It Back ແລ້ວ​ຂ້ອຍ​ບໍ່​ໄດ້ຮຽນໃນຫຼັກສູດຕໍ່ ​​​ກໍ່​ເລີຍ​ໄດ້​ເຂົ້າ​ມາຫຼີ້ນ​ສະ​ໂມ​ສອນ ໂດຍການຫຼີ້ນຣັກບີ້ແບບປະທະ​. ​ຕອນ​ຂ້ອຍ​ມາຫຼີ້ນ​ສະ​ໂມ​ສອນ​ແມ່ນ​ໄດ້​ປ່ຽນ​ໃຫ້​ຂ້ອຍ​ເປັນ​ຄົນ​ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ແຂງ​ແຮງຫຼາຍ​​ທີ່​ຜ່ານມາ​ ເພາະ​ວ່າ​ພາຍໃນສະ​ໂມ​ສອນ​ແມ່ນ​ມີ​ແຕ່​ຝືກ​ທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ສ້າງຄວາມແຂງແຮງ ຈື່ງ​ເຮັດໃຫ້​ຂ້ອຍ​ມີ​ຮ່າງກາຍທີ່ມີຄວາມ​ແຂງ​ແຮງ​ ແລະ ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຂ້ອຍ​ມີ​ໝູ່ຫຼາຍ​ຄົນ​ອີກ​. ນອກຈາກນີ້ການເປັນນັກກິລາໃນສະໂມສອນຊຽງຂວາງຍັງ ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຂ້ອຍ​ມີ​ໂອ​ກາດ​ໄດ້​ເດີນ​ທາງ​ໄປ​ການ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ຢູ່​ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ເຊິ່ງມັນເປັນສິ່ງທີ່ຂ້ອຍ ຄອບຄົວກໍ່ມີຄວາມພາກພູມໃຈທີ່ຂ້ອຍໄດ້ໄປແຈ່ງຂັນ.” 

ສະນັ້ນຜ່ານເລື່ອງລາວຂອງຊີວ່າ ແລະ ດອນຢ່າງ ແມ່ນພວກເຂົາຮຽນຈົບຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back ແລ້ວໄປເປັນນັກກິລາສະໂມສອນຊຽງຂວາງ. ມັນເປັນໂອກາດທີ່ດີຫຼາຍໃຫ້ກັບທັງສອງຄົນໄດ້ສືບຕໍ່ຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ທີ່ພວກເຂົາມັກ ເຖິງວ່າໃນການຝຶກຊ້ອມຈະມີເຫດການຫຼາຍຢ່າງທີ່ເປັນທັງສິ່ງທ້າທາຍຈາກຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ຫຼື ສັງຄົມ. ແຕ່ພວກເຂົາກໍ່ສາມາດຮຽນຮູ້ຈາກປະສົບການ ແລະ ສົ່ງຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ຮຽນມາໃຫ້ຄົນອື່ນຮັບຮູ້ໄດ້ເຊັ່ນ: ສິດທິໃນການຫຼີ້ນກິລາ, ຄວາມໝັ້ນໃຈໃນການຮັບມືເພື່ອແກ້ໄຂບັນຫາ, ຄວາມເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບບົດບາດຍິງຊາຍ ແລະ ຄວາມສາມັກຄີກັນ. ບົດຮຽນເລົ່ານີ້ແມ່ນພວກເຂົາໄດ້ຮຽນຈາກ ຫຼັກສູດ Pass It Back ທີ່ສາມາດນຳໄປໃຊ້ໃນຊີວິດຕົວຈິງໄດ້. ສະນັ້ນການມີສະໂມສອນຊຽງຂວາງ ກໍ່ເປັນທາງເລືອກໜຶ່ງສຳລັບນັກກິລາທີ່ກຳລັງຈະຈົບຈາກຫຼັກສູດ Pass It Back ໄດ້ມາຮຽນທັກສະຣັກບີ້ ແລະ ພັດທະນາຮ່າງກາຍໃຫ້ຄວາມແຂງແຮງຂື້ນໄດ້

Xieng Khouang RFC is a rugby club based in Pek district founded 3 years ago. Most of its 50 registered players, among whom 20 are female, are graduates of the Pass it Back program. Founding a rugby club in their local district was a crucial path towards playing rugby at a higher level and competing at domestic and international settings.  Here are stories of two players from Xieng Khouang RFC. 

See Vang is a 17 years old girl and she has been playing rugby since 2015; for the first 2 years with the Pass It Back program and the most recent 3 years with Xieng Khouang RFC.

“I started with tagged rugby and learned life skills through the 4 courses in the [Pass It Back] program. This was the first time I heard about gender equality. I learnt that females have equal rights to play sports and it gave me the confidence to challenge the idea that people have about females that females are weak and females shouldn’t play sport. After the gender equality session, I became confident to say that I can play rugby.” 

Now, See Vang is working towards her dream to be part of the national rugby team and working hard to prepare for the scouting sessions. 

See Vang noted how she enjoyed training sessions at Xieng Khouang RFC. Not only are the coaches passionate, learning the English vocabulary associated with rugby through these sessions allowed her to travel to Hong Kong, Singapore, Vietnam and Thailand. 

 “Contact rugby allows me to make more friends, travel to other provinces and other countries. For example, the Vientiane International Competition in Vientiane Capital - I am proud to be part of the historic and largest rugby event in Laos.” 

However, See Vang is also concerned about the recent decrease of female players in the club.  “Many females are worried that by joining the club and playing outdoor sports would make them fall out of the current beauty standard that white pale skin is beautiful and attractive. Practicing rugby outdoors can have a bad influence on their skin color and many females don’t want that. In addition, people have misconception that playing rugby will cause infertility, and hence their concerned parents don’t allow their kids to join rugby clubs. Also, many parents believe that females must stay home and be responsible for household chores and cook food for family members as girls and women community must do. Personally I don’t care about those social expectations, as I have been playing rugby for 5 years and as time goes by, it proves that what they thought and believed are not true. Lao Khang played contact rugby for many years and she was also able to have a lovely family, become pregnant and she just delivered her baby. This proves that someone’s fertility or infertility is about their own body and medical conditions, not about the sport.” 

Even though misconceptions about rugby persist in the community, See Vang remains passionate about the sport. See Vang noted, “rugby is a like a door of opportunity which brought me enjoyment and to different places and cultures in the world, and also allowed me to make a lot of new friends. I still hope that our club can continue. I will try to encourage and persuade female players that I know to come and join our club after the Pass It Back program, because rugby is safe and people can benefit from it.”

Done Yang is a male player from Xieng Khuang RFC and he’s also a graduate of the Pass It Back program, in which he was impressed about gender equality and the idea of equal rights for everyone.  

“I have two siblings, one younger brother and one younger sister. My brother keeps telling my sister to stay home and do all the household chores for the family. So I had to educate him that he also needs to help our sister; she also has the right to do the things she wants just like him. Above all, we are siblings and we have to be united.”

Done went ahead to join the rugby club in 2018. He said that, “by joining contact rugby, I became very fit and much stronger than when I played tagged rugby. This is because there are sessions specifically to help enhance players’ fitness in order to play contact rugby well. By joining the club, it allowed me to join the tournament in Vientiane Capital, which my parents were really proud of and I was really happy.” 

See Vang and Done Yang are both exemplary players who demonstrate how players take lessons from the Pass It Back program and apply them to their future rugby careers at their local clubs. We will continue to support our passionate players in Xieng Khouang Province as they work tirelessly for their local communities.  .

Humans of Lao Rugby: Xang and Keota

Scroll down for English language version

ສະໂມສອນມາສເຕີ້ເຊເວັນ (Master 7) ແມ່ນໜຶ່ງສະໂມສອນຣັກບີ້ໃນປະເທດລາວທີ່ໄດ້ຮັບການກໍ່ຕັ້ງຂື້ນໂດຍສະໂມສອນກິລາບານເຕະມາສເຕີ້ເຊເວັນ. ໃນນີ້ຈະມີເລື່ອງລາວຄວາມເປັນມາຂອງສະໂມສອນຣັກບີ້ມາສເຕີ້ເຊເວັນຈາກສອນໄຊ ຫຼືວ່າ ຊ້າງ ແລະ ແກ້ວຕາ.

ດ້ວຍຄວາມທີ່ຊ້າງບໍ່ໄດ້ມັກຫຼີ້ນກິລາມາກ່ອນ ເພາະລາວມີຄວາມກັງວົນກ່ຽວກັບອາການບາດເຈັບ. ແຕ່ເມື່ອລາວໄດ້ເຫັນການແຂ່ງກິລາຣັກບີ້ຜ່ານໂທລະພາບ ແລະ ການຝຶກຊ້ອມຂອງນັກກິລາຣັກບີ້ທີ່ເດີ່ນເຈົ້າອານຸວົງ. ຊ້າງໄດ້ເກີດມີຄວາມຄິດ ແລະ ແຮງບັນດານໃຈຂື້ນມາວ່າ “ການຫຼີ້ນກິລາມັນມີປະໂຫຍດຫຼາຍດ້ານ ແລະ ມັນບໍ່ໄດ້ເປັນຢ່າງທີ່ຂ້ອຍຄິດໄວ້ໃນທີຜ່ານມາວ່າການຫຼີ້ນກິລາມັນບໍ່ໄດ້ມີຜົນເສຍຕໍ່ຮ່າງກາຍ ແຕ່ມັນເຮັດໃຫ້ເຮົາໃຊ້ເວລາວ່າງມີປະໂຫຍດຫຼາຍກວ່າ ໃນການອອກກຳລັງກາຍ ແລະ ເປັນການສ້າງກ້າມເນື້ອໃຫ້ຮ່າງກາຍມີຄວາມແຂງແຮງ. ຂ້ອຍເລີຍຄິດວ່າມັນເປັນສິ່ງທີ່ດີ ຂ້ອຍຄວນເອົາການຝຶກຊ້ອມຣັກບີ້ມາປະຍຸກໃຊ້ໃນສັງຄົມດີກວ່າ ເພາະຂ້ອຍໄດ້ເຫັນເຖິງບັນຫາສັງຄົມໃນປັດຈຸບັນນີ້ຄື ເດັກນ້ອຍ ຫຼື ໄວໜຸ່ມສ່ວນໃຫຍ່ພາກັນໄປຫຼີ້ນແຕ່ຮ້ານເຫຼົ້າຮ້ານເບຍ ໂດຍທີ່ບໍ່ສົນໃຈຮ່າງກາຍຂອງຕົນເອງ. ເລີຍຄິດວ່າຂ້ອຍຢາກພັດທະນາເດັກນ້ອຍ ແລະ ສັງຄົມ ໃຫ້ຫັນມາຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ຫຼາຍຂື້ນ.” 

ຊ້າງໄດ້ຕິດຕໍ່ກັບພະນັກງານສະຫະພັນຣັກບີ້ທີ່ຮັບຜິດຊອບກ່ຽວກັບການສ້າງສະໂມສອນ. ໃນເບື້ອງຕົ້ນອາດມີຄວາມທ້າທາຍຫຼາຍ ເພາະວ່າຊ້າງເປັນພະນັກງານຂອງສະໂມສອນບານເຕະ ແຕ່ລາວໄດ້ມີການຝຶກສາກັບຄະນະບໍລິຫານໃນສະໂມສອນບານເຕະແລ້ວວ່າ ສາມາດສ້າງສະໂມສອນຣັກບີ້ ໄດ້ ແລະ ຄະນະບໍລິຫານຈະສະໜັບສະໜຸນເຕັມທີ່ບໍ່ວ່າຈະເປັນເດີ່ນໃນການຝຶກຊ້ອມກໍ່ສາມາດແບ່ງເວລາກັບທີມບານເຕະໄດ້.

ດ້ວຍຄວາມທີ່ຊ້າງບໍ່ເຄີຍຫຼີ້ນກິລາຣັກບີ້ ແຕ່ລາວໄດ້ໄປເບິ່ງການຝຶກຊ້ອມຂອງນັກກິລາຣັກບີ້ ແລະ ການແຂ່ງຂັນຣັກບີ້ທີ່ຈັດຂື້ນເປັນປະຈຳໃນແຕ່ລະເດືອນ ຫຼື ເວລາມີການແຂ່ງຂັນຣັກບີ້ ລາວຈະເຂົ້າຮ່ວມ ເພື່ອໄປສັງເກດທັກສະການຫຼີ້ນ ແລະ ນຳມາກຽມພ້ອມກ່ຽວກັບບົດຮຽນໃນການສອນນັກກິລາຂອງລາວໄດ້. ຊ້າງໄດ້ໃຫ້ຄຳຄິດເຫັນກ່ຽວກັບກິລາຣັກບີ້ວ່າ “ຂ້ອຍເຫັນວ່າກິລາຣັກບີ້ ແລະ ກິລາເຕະບານແມ່ນເປັນກິລາທີ່ຫຼີ້ນເປັນທີມຄືກັນ. ພຽງການຫຼີ້ນຣັກບີ້ຈະມີຮູບແບບທີ່ແຕກຕ່າງກັນບໍ່ວ່າຈະເປັນການ ເຮັດຄະແນນ ແລະ ການຫຼີ້ນເພື່ອເອົາຊະນະຄູ່ແຂ່ງຂັນ. ອີກຢ່າງໜຶ່ງທີ່ຂ້ອຍມັກທີ່ສຸດແມ່ນທຸກຄັ້ງທີ່ມີການແຂ່ງຂັນຂ້ອຍ ໄດ້ເຫັນເຖິງການເຄົາລົບນັບຖືຂອງນັກກິລາຣັກບີ້ທີ່ພວກເຂົາໄດ້ສະແດງຕໍ່ກັນ ເຖິງວ່າໃນເວລາທີ່ແຂ່ງຂັນ ພວກເຂົາອາດຫຼີ້ນເຕັມທີ່ ແລະ ມີການປະທະກັນເຕັມທີ່ ເມື່ອຈົບການແຂ່ງຂັນແລ້ວ ທຸກຄົນຍັງມີການຈັບມື ແລະ ໃຫ້ກຳລັງໃຈເຖິງກັນ ແລະ ກັນ ນີ້ແມ່ນສິ່ງທີ່ຂ້ອຍປະທັບໃຈທຸກຄັ້ງທີ່ເບິ່ງການແຂ່ງຂັນຣັກບີ້.” 

ຊ້າງກາຍເປັນແຟນກິລາຣັກບີ້ຄົນໜຶ່ງໄປແລ້ວ ເພາະລາວກຳລັງມີຄວາມຫຼົງໄຫຼໃນການຢາກສ້າງສະໂມສອນກິລາຣັກບີ້ໃຫ້ເກີດຂື້ນໄດ້. ທີ່ສຳຄັນຕອນນີ້ ລາວກໍ່ກຳລັງມີທີມມາສເຕີ້ເຊເວັ້ນທີ່ເປັນທີມຣັກບີ້ລຸ້ນທຳອິດແລ້ວ.

ຊ້າງໄດ້ເລົ່າອີກວ່າ “ຫຼັງຈາກທີ່ມີຫຼາຍຄົນຖາມກ່ຽວກັບການສ້າງສະໂມສອນຣັກບີ້ຫຼາຍ ຂ້ອຍກໍ່ໄດ້ກັບມາຄິດທົບທວນກັບຕົນເອງວ່າ ຂ້ອຍຈະມີຄວາມກ້າໃນການເຮັດໃນສິ່ງທີ່ບໍ່ເຄີຍເຮັດບໍ່ ເພາະຂ້ອຍຍັງບໍ່ມີຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບຣັກບີ້. ແຕ່ຂ້ອຍຍັງມີຄວາມໂຊກດີທີ່ວ່າ ເວລາຂ້ອຍສະເໜີວ່າຈະສ້າງສະໂມສອນແມ່ນໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳຈາກຄະນະບໍລິຫານໃນສະໂມສອນບານເຕະມາສເຕີ້ເຊເວັນໃຫ້ຄຳແນະນຳ. ທີ່ສຳຄັນຄືຂ້ອຍໄດ້ຮັບຄຳແນະນຳຈາກພະນັກງານຂອງສະຫະພັນຣັກບີ້ວ່າສາມາດເຮັດໄດ້ ແລະ ຈະຊ່ວຍໃນຂະບວນການສ້າງສະໂມສອນ ບໍ່ວ່າຈະເປັນເລື່ອງເອກະສານ ຫຼື ການພັດທະນາທັກສະການເປັນຄູຝຶກຣັກບີ້ໄດ້. ນອກຈາກນັ້ນຂ້ອຍກໍ່ຍັງມີເອື້ອຍແກ້ວຕາທີ່ໃຫ້ຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອໃນການເກັບຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບຂະບວນການສ້າງສະໂມສອນຕັ້ງແຕ່ເລີ່ມຕົ້ນຈົນຮອດປະຈຸບັນນີ້ທີ່ໄດ້ມີສະໂມສອນຂື້ນມາ.” 

ນອກຈາກຊ້າງທີ່ເປັນຄູຝຶກຊອງສະໂມສອນມາສເຕີ້ເຊເວັ້ນແລ້ວຍັງມີແກ້ວຕາ ທີ່ເປັນໜຶ່ງໃນຄະນະບໍລິຫານຂອງສະໂມສອນຣັກບີ້ມາສເຕີ້ເຊເວັນແບ່ງປັນປະສົບການຂອງລາວໃນການເຂົ້າມາມີສ່ວນຮ່ວມບໍລິຫານສະໂມສອນ. ປັດຈຸບັນນີ້ແກ້ວຕາແມ່ນໜຶ່ງໃນຜູ້ບໍລິຫານສະໂມສອນບານເຕະມາສເຕີ້ເຊເວັ້ນ ແລະ ກໍ່ເປັນຄົນໜຶ່ງໃນການມີສ່ວນຮ່ວມກັບຊ້າງໃນການເລີ່ມສ້າງສະໂມສອນຣັກບີ້ມາສເຕີ້ເຊເວັ້ນ. ແກ້ວຕາເລົ່າວ່າ “ໃນຊ່ວງທຳອິດທີ່ຈະສ້າງສະໂມສອນຣັກບີ້ ແມ່ນມີການປຶກສາກັບທາງຄະນະບໍລິຫານພາຍໃນສະໂມສອນບານເຕະກ່ອນ ແລະ ໄດ້ມີການທົດລອງສ້າງທີມໂດຍການສອນຂອງຄູຝຶກຈາກສະຫະພັນ. ແຕ່ໃນຕອນເລີ່ມຕົ້ນແມ່ນຍັງບໍ່ທັນສ້າງສະໂມສອນຣັກບີ້ເຕັມໂຕ ເພາະວ່າຍັງຢູ່ໃນຂະບວນການເລື່ອງເອກະສານ. ແຕ່ຂ້ອຍກໍ່ດີໃຈຫຼາຍທີ່ພວກເຮົາໄດ້ມາຮອດຈຸດນີ້ ເຊິ່ງສະໂມສອນໄດ້ສ້າງຕັ້ງຢ່າງເປັນທາງການໃນປີ 2019. ມັນເປັນສິ່ງທີ່ຂ້ອຍພູມໃຈຫຼາຍ ເພາະພວກເຮົາບໍ່ໄດ້ມີພື້ນຖານກ່ຽວກັບກິລາຣັກບີ້ ແຕ່ສາມາດຮຽນຮູ້ ແລະ ຊອກຫານັກກິລາ ໂດຍທີ່ຊ້າງເປັນຜູ້ສອນ. ເຖິງມັນຈະມີສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍດ້ານເຖິງການຮັບນັກກິລາມາຝຶກຊ້ອມ ຈະຮັບນັກກິລາແນວໃດ? ແຕ່ພວກເຮົາສາມາດຮຽນຮູ້ຈາກສະໂມສອນອື່ນ ແລະ ສະຫະພັນຣັກບີ້ໃນການສ້າງສະໂມສອນຣັກບີ້ຂອງເຮົາເອງໄດ້.” 

ສຳລັບແກ້ວຕາແລ້ວ ໄດ້ນຳໃຊ້ປະສົບການຈາກການບໍລິຫານສະໂມສອນບານເຕະມາບໍລິຫານສະໂມສອນຣັກບີ້ “ການບໍລິຫານສະໂມສອນແມ່ນມີຄວາມຄ້າຍຄືກັນ ແລະ ພວກເຮົາເຮັດວຽກແບບຄອບຄົວ. ສະນັ້ນທັງພະນັກງານທັງສະໂມສອນບານເຕະກໍ່ໄດ້ໃຫ້ການສະໜັບສະໜຸນດ້ານການຈັດການເດີ່ນ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ຄຳປຶກສາກັນກ່ຽວກັບທຸກສະຖານະການທີ່ເກີດຂື້ນໃນສະໂມສອນ.” 

ແກ້ວຕາພູມໃຈຫຼາຍທີ່ຕົນເອງໄດ້ມີສ່ວນຮ່ວມໃນການໄດ້ເຫັນການປ່ຽນແປງຂອງນັກກິລາທີ່ເປັນໄວນຸ່ມມາຝຶກຊ້ອມຣັກບີ້ກັບສະໂມສອນມາສເຕີ້ເຊເວັນ ເພາະວ່າລາວໄດ້ເປັນສ່ວນໜຶ່ງໃນການຊ່ວຍໃຫ້ໄວໜຸ່ມໄດ້ຫັນມາຫຼີ້ນກິລາ ແລ້ວເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາຢູ່ຫ່າງໄກຢາເສບຕິດ. ແກ້ວຕາເຊື່ອວ່າ “ທຸກກິລາໃຫ້ຜົນປະໂຫຍດທີ່ດີຕໍ່ຜູ້ຫຼີ້ນ ແລະ ຜູ້ທີ່ເຮັດວຽກກັບກິລາ ເພາະວ່າມັນເປັນການສ້າງຄວາມແຂງແຮງໃຫ້ຮ່າງກາຍ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ທຸກຄົນທີ່ເຮັດວຽກໃນການພັດທະນາກິລາມີຄວາມສຸກໃນການມອບໂອກາດໃຫ້ເດັກ ແລະ ໄວໜຸ່ມໄດ້ຫຼີ້ນກິລາ ແລະ ເຫັນການເຕີບໃຫຍ່ຂອງພວກເຂົາ.” ໃນອະນາຄົດແກ້ວຕາກໍ່ຫວັງວ່າຈະມີທີມນັກກິລາຜູ້ຍິງໃນສະໂມສອນ ແລະ ພັດທະນາຫຼາຍຂື້ນ. ເຖິງວ່າປັດຈຸບັນຈະມີທີມຜູ້ຊາຍຝຶກຊ້ອມຢູ່ ແຕ່ກໍ່ຢາກໃຫ້ມີໄວໜຸ່ມຍິງເຂົ້າມາຝຶກຊ້ອມໃນສະໂມສອນໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນ.

ເຫັນໄດ້ວ່າເລື່ອງລາວຂອງຊ້າງ ແລະ ແກ້ວຕາມີຄວາມໜ້າສົນໃຈຫຼາຍ ເພາະວ່າພວກເຂົາທັງສອງບໍ່ໄດ້ເຄີຍຫຼີ້ນຮັກບີ້ມາກ່ອນ ແຕ່ມີຄວາມຄິດຢາກພັດທະນາ ແລະ ມອບໂອກາດໃນການເຂົ້າເຖິງກິລາຣັກບີ້ ເພື່ອຊ່ວຍໃຫ້ເດັກ ແລະ ໄວໜຸ່ມໄດ້ມີການພັດທະນາທັກສະດ້ານກິລາຂອງຕົນເອງ ພ້ອມທັງໃຊ້ເວລາວ່າງໃຫ້ເປັນປະໂຫຍດ. ນີ້ເປັນເລື່ອງລາວຂອງສະໂມສອນຣັກບີ້ມາສເຕີ້ເຊເວັນທີ່ເກີດຂື້ນໄດ້ ເຖິງວ່າຈະບໍ່ມີຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບກິລາຣັກບີ້ມາກ່ອນ. ຕອນນີ້ສະໂມສອນມາສເຕີ້ເຊເວັນກໍ່ມີຄວາມຕ້ອງການດ້ານການພັດທະນາທັກສະການເປັນຄູຝຶກ ແລະ ການຮັບສະໝັກນັກກິລາເຂົ້າສະໂມສອນໃຫ້ຫຼາຍຂື້ນໂດຍສະເພາະແມ່ນທີມຜູ້ຍິງ. ສະນັ້ນໄວໜຸ່ມ ຫຼື ຜູ້ໃດທີ່ສົນໃຈໃນການຫຼີ້ນຣັກບີ້ ແລະ ຮຽນຮູ້ທັກສະໃໝ່ ສາມາດສະໝັກໄປໄດ້ທີ່ມາສເຕີ້ເຊັເວັນ.

The Master 7 Rugby Club is a club with a unique story unlike any other club in Laos – it started out as a branch of a soccer club. Sonexay (or Xang) and Keota tell the story of how Master 7 Rugby Club came to be.

Xang wasn’t always a fan of rugby, as he initially perceived the sport as a violent one prone to injuries. This changed when Xang saw a broadcasted rugby competition on TV and saw rugby training at Chao Anouvong stadium, and became inspired to play the sport. 

“Sport has many benefits and it is one of the best ways for young people to spend time. I was wrong in thinking that sport is bad for the body. There are so many issues in society that distract young people from their bright futures such as having no goals, hanging out and drinking alcohol, etc. So, I think we should have more activities like this to keep children and young people in the right path.” 

Xang is a staff member at the Master 7 club, which was solely a soccer club, and saw the opportunity to integrate rugby into Master 7’s activities. The board of the soccer team shared his vision and even agreed to make the soccer field available for a rugby team to practice.  

Xang had never played rugby before but learned through observing training sessions and tournaments. 

“I think rugby and soccer are the same in the sense that they are both team-oriented sports. It is just that the nature of the game and the rules are different. What I like the most about rugby is that players really respect each other. Of course, during matches, everyone wants to win, and teams use every possible strategy and tactic to win against their opponent. But after the games are over, players from both sides come together to shake hands and cheer for each other. That impresses me every time I watch a rugby game.” 

Xang has become a big rugby fan and he used his passion to muster the necessary resources to form a rugby-playing cohort in the Master 7 club. 

“Many people had doubts about me and constantly ask me questions about establishing a rugby club. So I took a moment to reflect on those questions and think about what made it a success. And I found that I was lucky that I have many people out there to support me. I have the full support from the board members of Master 7 soccer club, especially from Keota. Plus, I also had staff from the Lao Rugby Federation who helped me to go through the document processes and rugby coaching skill development to make the Master 7 rugby club happen.”

Keota also shared her perspective in co-founding the Master 7 Rugby Club with Xang, “at the beginning, Xang came to our board and wanted to run a pilot rugby project by forming a rugby team within the club, with the support from LRF. At first, we didn’t call it a club because there was a lot of paperwork that we needed to do during the process. We finally made it in 2019 - our rugby club is established now, and I am so proud of that. Xang is currently a rugby coach for our club and we are working together to recruit players to our club. We are relatively new and there are a lot of things for us to learn either from other clubs or from LRF.”

Regarding the differences between soccer and rugby administration, she shared her impression that, “there are no differences in the administration for soccer and rugby. We work together and treat each other like a family. The staff who work for soccer try their best to support rugby as much as they can.” 

Keota is proud that she is helping her community to keep young people healthy and keep them away from risky activity such as drugs. 

“Every sport is good and benefits our physical and mental health. Sport is one of the many good activities that will help to shape children and young people to grow up and become responsible citizens of the community.” Keota also has a goal that in the future, she will try to establish female rugby team in the Master 7 club. 

Undoubtedly, Xang and Keota face significant challenges in maintaining the club. Xang shared, “we are still lacking training materials and equipment, as well as experience. I hope we can find a sponsor who can support us with this regard. Moreover, we also hope that our little club will be able to have a chance to join rugby competitions, so our players can gain experience and learn from actual games they encounter and develop their skills.”

These challenges do not deter Xang from setting big goals for the club though! “We will have our club ready and prepared to accept players from ChildFund Pass It Back, and we will keep developing our players so they can join national teams and go to international tournaments!”